Fuat Rastgeldi
27 Kasım 2008
YAZLIK SİNEMALAR
Yaz günleri kışlık sinemaların içerisinde havalandırma ve klima yoktu. Urfa’nın yaz sıcağında 300-500 kişi ile kapalı bir salonda film izleme tam bir perişanlıktı. Sinema içi hamamdan beter olurdu.
Yazlık sinemaların yapımı ucuzdu. Bir arsaya dört duvar bir perde, bir makine odası 300-400 tahta sandalye koydun mu olurdu yazlık bir sinema…
Yazlık İnci Sineması:
Bu gün Kültür ve Turizm Müdürlüğü Devlet Güzel Sanatlar Galerisi’nin bulunduğu yapının güney tarafında bulunan bahçenin içerisinde açılmış. Ali Parmaksız’dan alınan bilgilere göre, Nizipli biri tarafından işletilen bu sinemanın kapısında kebapçı Alo bilet kesermiş. 1951, 1952, 1953 yıllarının yaz aylarında bu sinema tıklım tıklım dolarmış. Ayrıca sinemaya bitişik evlerin damlarını da seyirciler doldururmuş. (Sonradan Kışlık İnci Sineması açılınca aynı isimde iki yerde yine Yazlık İnci Sineması açılmıştır.) Dr.Burhan Vural’dan alınan bilgiye göre de ilk filmin ismi “İstanbul geceleri”. Dansöz Nana aktris olarak oynuyor ve filmde dans ediyormuş. Sinema üç yaz film oynatıldıktan sonra kapanmış.
Yazlık Yıldız Sineması:
Bu sinemanın yeri 1953’lerde Urfa Lisesi’nin arka bahçe doğu-güney köşesindeydi. Küçük ve basit yapılmış bir sinemaydı. Yan duvarları yüksek olmadığından üzerine bez perde çekilmişti. Buna rağmen batı tarafında harabe denilen yüksek yerden perdesi görülürdü. Burada ayakta durarak film seyrederlerdi.
Benim bu sinema hakkında aklımda kalan ise, bir gündüz öğleden sonra sinemanın içerisine iki direk arası ip germişler bir cambaz ip üzerinde gösteri yaptığıdır. Marlon Brando’nun ‘Zapata’ filmi çok büyük sükse yaptı. Bu sinema da bir-iki yıl sonra kapandı.
Yazlık Saray Sineması:
Yazlık Saray Sineması Asfalt yolda Emek Sineması’nın karşısında bugün Rastgeldi Oto parkının olduğu yerdeydi. Sinema Ömer Erkasap (A Milli Takım Teknik Direktörü Fatih Terim’in yardımcılığını yapan Müfit Erkasap’ın babası) tarafından tahminen 1953 yıllarında yapılmıştı. İşletmesini Ömer Erkasap ve öğretmen Şaban Özbek yapardı. O devirde Urfa’nın en güzel yazlık sinemasıydı. Makine odasının ön tarafında sıra sıra ahşaptan yapılmış localar vardı. Her loca sırası diğerinden daha yüksekti. Çoğu zaman ecnebi filmler oynatıldı.. “Rüzgar gibi geçti” filmi gelmişti. Baştan sona renkli ve üç buçuk saat sürüyordu. Biletleri normal fiyatın iki katına satıldı. O güne kadar Urfa’ya gelen en güzel filmdi. Günlerce oynatıldı. 1960’lı yıllarda renkli ‘Trapez’ filmi gelmişti. O filminde biletleri zamlı satıldı.
Maalesef bir yangın neticesinde bu sinema da yandı. Uzun yıllar Urfa’ya hizmet veren güzel bir yazlık sinema bu şekilde kapandı.
Yazlık Renk Sineması:
Bahçelievler boş arazi olduğu devirlerde stadyumun kapısının tahminen 75 metre karşı ilerisinde yapılmış bir yazlık sinemaydı. Bu gün yerinde Taplamacı Apartmanı vardır. Atlas sinemasının sahipleri Taplamacılar tarafından yapılmıştı. İşletmeciliğini de kendileri yapardı. 1968-1973 yıllarında hizmet vermiştir. Bu Yazlık Renk Sineması sinema krizinden sonra kapandı.
Vatan Sineması:
Asfalt yolda bulunan Vatan İlkokulu’nun tarihi taş binası yıktırınca bahçesi ile beraber çok geniş bir alan elde edildi. Bu alana Kız Lisesi, bir sinema, cadde tarafına da bir sıra dükkan, Öğretmenevi yapıldı. Büyük olan bahçenin arka tarafına vatan çarşısı adında bir çok dükkan mevcuttur. Bu dükkanlar uzun zaman boş kaldı ve yıktırıldı. Bu gün Vatan sokakta da bir sıra dükkan yapılmış. Yapılan Sinema Vatan sineması olarak Milli Eğitim ve Gençlik Spor Müdürlüğü tarafından öğrencilere film gösterisi, konser, müsamere, tiyatro salonu olarak kullanıldı. Mülkiyeti Milli Eğitim Müdürlüğü’ne ait olan bu sinemanın işletmeliğini Atlas Sinemasını kiralayan Halil Yavuz aldı, uzun bir süre çalıştırdı. Sinema krizi ve kışlık Atlas Sinemasının yanmasından sonra Halil Yavuz sinemacılığı 1987 yılında bırakınca bu sinemalar kapandı.
Emek Sineması:
Urfa’da 1987 yılında bütün sinemalar kapanmıştı. Aradan 12 yıl geçti. Urfa’da hiçbir sinema gösterisi olmadı. Vahap Genç, Feridun İrmek ve Nihat Avcı Emek Sinemacılık “Emek Sinemacılık Limited Şirketini kurarak zamanın Valisi Şahabettin Harput’un yanına giderler. Urfa’nın bir sinemaya ihtiyacı olduğunu, atıl durumdaki Vatan Sinemasının işletmeciliğine talip olduklarını söylerler. Milli Eğitim ile Gençlik ve Spor Bakanlığı ayrılmış, Vatan Sineması da Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü’nde kalmış. Sayın Vali Şahabettin Harput bey Urfa’da bir sinemanın açılması için bürokratik işlemlere hız vermiş, büyük gayret göstermiştir.
Emek Sinemacılık Limited Şirketi, ihale yoluyla 1999 yılında Sinemayı 25 yıllığına kiralar. 6 ay tadilatı sürer. Tek sinema salonu, 5 salon haline getirilir. 10 Mart 2000 tarihinde 6’ıncı his filmiyle Emek Sineması perdelerini açar ve halen de devam etmektedir.
Park Sineması:
Abide’de yapılan YİMPAŞ mağazalarının ilavesi olarak 3 sinema salonu mevcuttur. Yıllardır boş duran bu salonları Park Market açıldıktan sonra Emek Sinemacılık Limited Şirketi tarafından salonlar kiralanmış, 26 Eylül 2008 tarihinde de perdelerini açmıştır.
Bugün Urfa’da 8 sinema salonu bulunmaktadır. Yazlık sinema yoktur. Emek Sinemacılık Limited Şirketi, yazlık sinema yeri arayışı içerisinde olduklarını söylediler.
Düzeltme: 25 Kasım 2008 tarihli gazetemizin “URFA Sinemaları” makalesinde yanlışlıkla ilk film gösterme tarihi 1995 olarak yazılmıştır. Doğrusu 1895 olacaktır.