Mersin
sahil şeridinden batıya gittiğimiz zaman bir çok kaldırım kenarı, orta refuj,
park bahçelerde portakal, mandalina, limon, narenciye ağaçlarını süs bitkisi
gibi ektiklerini görüyoruz. Erdemli’de her taraf limonluk. İlçe girişinde büyük
bir Limon heykeli koymuşlar. Bu ağaçlar o yörenin bitki örtüsünü temsil ediyor.

Urfamızda
çoğunlukla çam ağacı dikilmektedir. Çam orman ağacı olup büyüklüğünden ötürü
tarihi yapıları ve pencere önlerini kapatmaktadır. Ulu Camii minaresinin yanına
dikilen çamlar minarenin görüntüsünü, ihtişamını kapatmıştır. Ayrıca köklerinin
tarihi yapının temeline zararı vardır.

Abide
kavşağı göbeğinde alt geçit yapılmadan önce dikilen ağaçlar Abide’yi kamuflaj
etmişti.  Aynı hata yine
tekrarlanmaktadır. 10 yıl sonda yine ağaçlar arasında Abide kaybolacaktır. O
parka gül-çiçek ve bodur ağaçlar ekilmelidir.

Urfa’da
cadde ve parklara çam, söğüt, selvi, akasya, dut, lükstrüm, palmiye ve adını
bilmediğim orjini Urfa olmayan bir çok bitki ekilmektedir.

Karaköprü’den
GAP Havalimanına giden yolun orta ve yan kısımlarına lükstrüm ile ismini
bilmediğim çiçeksiz, kokusuz, alıca benzer zehirli meyvesi olan ağaçlar
dikilmiş. Aynı şeyi Gaziantep, Mardin yolu için de söyleyerek örnekleri
çoğaltabiliriz.

 

FISTIK
AĞACI

Yöremizde
en çok bulunan meyve ağacı fıstıktır. Türkiye fıstık üretiminin yüzde 52’si
Urfa’da gerçekleştirilmektedir. Diğer yüzde 48’i Gaziantep, Kilis, K.Maraş,
Adıyaman, Siirt illerinde yetiştirilmektedir.

Bu
ağaç familyasında fıstık, buttum, menengüç, erkek fıstık ve sakız gibi birçok
cinsleri vardır. Bu familyada olan ağaçlar aşılanarak istenilen cinse
dönüştürülebilir. Fazla su istemezler. Kökleri aşağıya doğru iner. Telbis
bulursa kendini besler. Bu da sulama külfetini asgariye indirir.

Buttum
fıstıktan küçüktür. Çatlak değildir. Kırması zor, yenmesi güçtür. Siirt’te
sabun yapımında kullanılır.

Menengüç
çerez olarak ve kahvesi yapılarak tüketilmektedir.

Erkek
fıstık ağacı dişilere nazaran çok büyük olur. Yaprakları ve dalları çoktur.
Baharda ufacık çiçekler açar. Bu çiçek poliyenleri dişi ağaç çiçeğini
tozlar.  Tektek dağlarının bitki faunası
endemik olarak buttum ormanıydı. Aşılanan birçok ağaç fıstığa dönüştü.

 

ZEYTİN
AĞACI

Geçen
sene Zeytin ağacı uzmanı olan bir Ziraat mühendisi ile tanıştım. Dünyadaki
Zeytin ağaçlarının ana vatanı Güneydoğu, Urfa coğrafyası olduğunu söyledi.
Yaptığım araştırmalar sonucu bu tezin doğru olduğunu gördüm. Bilmediğimiz için
hayret ettim. Traktörün ilk çıktığı yıllar Harran’da pulluğa takılan ağaç
kökleri çıkıyordu. İncelemede bunların Zeytin ağacı kökü olduğu tespit edildi.

Yukarıda
fıstık ağacı için yazılan bakım kolaylığı ve su durumu Zeytin ağacı için de
geçerlidir. İkinci alternatif olarak Zeytin ağacı dikelim ve Urfalı olduğunu
duyuralım derim.

Fıstık
ve zeytin ağaçları 3 asırdan fazla ömrü olan ağaçlandır. Anıt ağaç olarak
tarihe bırakabiliriz. Zeytin ağacı yaprak dökmediğinden fıstığa nazaran daha
gösterişlidir.

 

NAR AĞACI

Geçen
hafta Televizyon haberlerinde Karaköprü Belediye Başkanı Avukat Nihat
Çiftçi’nin bir parka ağaç diktiğini izledim. Sayın Başkanla bir sohbetimizde,
Karaköprü’nün tarihte Nar’ıyla meşhur olan bir yer olduğunu belirtmiştim.
İlçenin her yerine Nar ağacı dikerek tarihteki ismini yaşatabiliriz.

Nar
ağacı ocak şeklinde olur. Bu ocakta bir çok dal vardır. Bu dallardan bir tanesi
ağaç şekline getirilmeli. Her yıl kökten çıkan filizler budanmalıdır. Nar ağacı
su ve bakım ister. Uzun ömürlü değildir. İlkbaharın son aylarında yeşil yaprak
arasında kırmızı kırmızı açan çiçeklerine bakmaya doyum olmaz. İnsana şiir
yazdırır. Karaköprü narlıktır türküsünü söyletir, biri çepik çalsa oynatır.

Şimdi
geleyim anlatmak istediğime. Yol kenarı, yol orta refüjü, park bahçelere, Urfa
kent merkezi girişindeki karayollarına zamanında neden fıstık ailesinden ağaç
dikmeyi akıl edememişiz? Şehir içerisindeki fıstık ağacı meyvesi
koparılacağından belki ideal olmayabilir, ama buttum, menengüç ve erkek fıstık
ağacı çok idealdir.

Mersin
caddelerinde bulunan portakal ve mandalina ağaçlarının meyveleri güzel fakat
içleri yenilmeyecek kadar acı ve ekşi cinsinden seçilmiş, bu nedenle de kimse
koparmıyor.

AĞAÇ
DİKME MEVSİMİ BAŞLADI

Netice
itibariyle ağaç dikme zamanı geldi. Yöremiz orjini olan ağaçları sokak, park ve
bahçelere dikelim. Urfa Valiliği, Urfa Büyükşehir ve ilçe Belediyeleri fıstık,
zeytin fidelerini temin etsin.

Yalnız
dikmekle kalmayalım. Bu dikilen ağaçlar yeni doğmuş çocuğa benzer. Yani yeni
doğan çocuğu belli bir yaşa kadar beslemek gerekir. Aynı şekildi yeni ekilen
ağaçlar da sulama, çapa,  ilaçlama ve
koruma ister.

Her
sene ekilen milyonlarca fidan susuzluktan, bakımsızlıktan kurumaktadır. Eğer
bakım yapmayacaksak ekmeyelim.

Rastgeldi
ailesinin yeğeni Dr.Adnan Elçi Kızlar köyünden Tümlen köyüne kadar cebinden
para harcayarak çam ağaçları dikti. Fakat yol genişlemesi nedeniyle bu ağaçlar
söküldü. Eğer yeniden ağaç dikmek isterse, erkek fıstık, zeytin ve dağdağan
gibi ağaçları dikmesini öneririm.

Ağaçlandırma
yarışına girecek Tülmenlilere de bu yıl çam yerine fıstık ve zeytin ağaçları
dikmelerini tavsiye ederim.

Normal
0
21

false
false
false

MicrosoftInternetExplorer4