Cihat Kürkçüoğlu
13 Haziran 2022
A.Cihat Kürkçüoğlu
Halilü’r-Rahman ve Aynzeliha göllerinden çıkarak Hasan Padişah Camii’ne kadar açıkta akan su kanalları ve bunların arasında kalan bahçeye halk ağzında “Mecmelbehr” denir.
Kelimenin Arapça aslı “suların toplandığı yer” anlamındaki Mecma-ül Bahreyn’dir.
Mecmelbahr Bahçesi’nin güneyindeki Mevlid-i Halil (Dergah) Camii bahçesi; 1900’lü yılların ilk yarısında halk arasında “Denno” olarak adlandırılan bir meczub tarafından mesken edilmesinden dolayı “Denno’yun Bahçesi” adıyla adlandırılmıştır.
Evliya Çelebi, Seyahatnamesinde Mecmelbahr’i suların aktığı bir mesire yeri olarak tanıtmaktadır. Bu su kenarlarında lale, sümbül tarhlarından söz eden Evliya Çelebi, şehrin üdeba (Edibler, edebiyatçılar, edeb sâhibleri, zarif kimseler) ve şuarasının (şairler) burada toplanıp sohbet ettiğini anlatır.
Günümüzden 70-80 sene öncesine kadar Mecmelbehr Bahçesi’nde Halilu’r-Rahman’dan gelen su kanalının üzerinde iki tane su dolabı bulunmaktaydı. Akarsuyun gücü ile dönen bu dolaplara bağlı su kapları dolap döndükçe su ile dolar suyu yukarıdaki arklara boşaltırdı. Böylece yükseğe alınan su kendi ayağıyla bahçeleri sulamada kullanılırdı..
Ağaçtan yapılı, yaklaşık 3,5 – 4 metre çapında olan bu dolaplar dönerken mistik bir şekilde gıcırdar ve sesi iniltiye benzerdi. Halkımız bu iniltili sesinden dolayı, bu su dolaplarına “Dertli Dolap” derdi. Bu dolapların bir benzeri de Pazar Camii Avlusunda bulunmakta idi.
1950’i yıllarda Mecmelbahr bahçeleri bozulmuş, ağaç ambarlarının, garajların yer aldığı bir mekâna dönüşmüştür.
1970’li yıllarda ağaç ambarları kaldırılarak Mecmelbahr’in ortasına büyük havuz yapılmış ve çevresi yeşillendirilmiştir.
Denno’yun Bahçesi ise 1980 yılı başlarında bozulmuş ve inşa edilen Yeni Degah Camii’ne katılmıştır.
1992-1996 yılları arasında yapılan Balıklıgöl Çevre Düzenlemesinde ise alana bugünkü görünümü verilmiştir.