Remzi Mızrah
22 Kasım 2008
Urfa mozaiklerinden bahsederken (Hizmet Gazetesi 29.01.2007) Urfanın tarih fışkıran bir şehir olduğunu ve Halepli bahçede gün yüzüne çıkan, ilk açılan figüründen dolayıda “Keklik Mozaiği” olarak lanse edilen mozaiğin çok önemli olduğunu ve Daysan Nehrinin eski yatağı olan Halepli bahçenin daha bir çok sürprize gebe olduğunu ifade etmiştim.
İşte keklik mozaiği açılmaya başladıkça sürprizler birer birer belirmeye başladı. Tarihin kendisi olan bu kadim şehir mozaikteki figürlerin teşhiriyle birlikte bu ünvanı ne kadar hak ettiğini bize bir kez daha kanıtlamış oldu.
Her yeni buluntu, her yeni figür, yeni bilgiler elde etmemizi, her yeni bilgi ise kentimizin geçmişine dair bilgilerimizi sarsmakta bilgi dağarcığımıza yeni bilgiler katmaktadır.Önceleri “Keklik Mozaiği” daha sonra “Edessalı Kız” mozaiği denilen bu tarih güzeli buluntu hafif hafif deşilmeye, nakış nakış açılmaya başladıkça daha çok isim değiştirecek gibi.
İşte mozaiğin son ismi “Amazon Mozaiği”. Evet yanlış duymadınız Amazon Mozaiği.
Şimdi herkes Urfa ve Amazonlar ne alaka diyecek gibi. Aslında birbirine çok yabancı görünse de Haleplibahçede bulunan mozaik bu ilişkiyi gözler önüne serdi.
Atargatis Tanrıçasının tartışmasız üstünlüğünün yaşandığı bu topraklarda artık Artemiste var. Erkek eğemen toplum kurallarının hala etkili bir şekilde hayatı yönlendirdiği bu toplumda, erkek düşmanı amazonlarında izine rastlanması kadim şehir Urfa’nın kültürel zenginliği düşünülünce İnsanı pekte şaşırtmıyor.
Amazonlar Kim?
Bu savaşçı kadınlardan ilk bahseden Büyük tarihçi Heredot’tur. Heredot İskitlerin Amazonlara “Oirpota” dediğini ve bununda Yunanca Erkek öldürenler anlamına geldiğini aktarmaktadır.
Amazonlar kendileri gibi savaşçı ve avcı olan, erkeklerden bağımsız yaşayan, tanrıça Artemis’i koruyucu tanrıları olarak benimsemişlerdir.Hatta Artemis tapınağının Amazonlar tarafından yapıldığı hakkında bilgilerde kaynaklarda mevcuttur. kendi kendilerini yönetmekteydiler. başlarında bir kraliçeleri bulunurdu. Erkekleri yalnızca aşağılık işlerini gördürmek ve uşak olark kullanmak kabul ederlerdi.işte bu erkek öldüren kadınların av sahnesine Haleplibahçedeki mozaikte rastlandı.Uzmanların belirttiğine göre teserroları çok küçük olan ve ince bir işçilikle meydana getirilen bu mozaik (ve alanda yer alan hala torağın altında olan diğer mozaikler) Şanlıurfanın mozaik zenginliğinin önemli belgeleri olarak çoğalıp duruyorlar.
Mozaiğin tamamı açılmadığından şimdilik kraliçelerinden Hipolitenin ismi mozaikte belirgin olarak görülmekte ilerleyen dönemlerde kazı, belkide bizleri Lysippe, Sinope, ve Penthesileia gibi amazon kraliçeleriyle de tanıştıracak. Belkide Artemis’i bulacağız taşlarla oluşturulmuş figürlerde.Bekliyoruz.
Gözümüz Halepli bahçede umarız bir sorun çıkmaz.