Tarihi Kentler Birliği, Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin ev sahipliğinde 22 Temmuz 2000 tarihinde 54 tarihi kent belediyesinin katılımı ile 7-8 Ekim 1999 tarihinde kuruldu. Birliğin kuruluş hazırlık dönemine Kültür Bakanlığı, ıçişleri Bakanlığı, kısa adı ÇEKÜL olan Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma Vakfı ve Mimarlar Odası önemli katkılarda bulundu.

            Tarihi Kentler Birliği bu gün, 228 Belediyeye ulaşmış durumda. Bu üyeler arasında şanlıurfa, Harran, Viranşehir ve Birecik Belediyelerimiz de bulunuyor. Belediye Başkanımız Dr.Ahmet Eşref Fakıbaba Birliğin encümeninde Encümen Üyesi olarak görev yapıyor.

            Avrupa Tarihi Kentler Birliği’nin 12. üyesi olan Türkiye Tarihi kentler Birliği’nin kurulmasında yukarıda saydığım kuruluşlar içerisinde ÇEKÜL’ün ve başkanı Prof.Dr.Metin Sözen’in ayrı bir yeri bulunuyor. Metin Hoca, “Aklın bilmediğine yürek üzülmez” sloganı ile 30 yıldan fazla bir zamandır kültürel mirasımızın korunmasında Türkiye’yi adım adım dolaşarak valilileri, belediye başkanlarını, sivil toplum kuruluşlarını örgütlüyor, onları bilgilendirip bilinçlendiriyor. Bu konuya gönül vermiş hemen tüm valiler ve belediye başkanları “Keşke Metin Hoca’yı yıllar önce tanısaydık, keşke bu virüsü bize yıllar önce bulaştırsaydı” diyorlar. Tarihi değerlere bakışlarını “Metin Hoca’yı tanımadan önce ve tanıdıktan sonra” diye ikiye ayırıyorlar. Bu bilgilenme sonucunda geçmişte yaptıklarını bir hata olarak görüp üzüldüklerini açıklama yürekliliğini gösteriyorlar.

            Mimarlar Odası Başkanı Oktay Ekinci, Prof.Dr. Cengiz Eruzun gibi bir çok yurt sevdalısı da, Metin Hoca ile birlikte yola çıkan ve onun bu çalışmalarına yıllardır destek verenler arasında yer alıyor.

            1980 yılında Urfa’da 12 Eylül Caddesi’nin  açılması sırasında yıkılan onlarca tarihi evin korunması için verdiği mücadele, o yıldan bu yana, göreve gelen vali ve belediye başkanlarına Urfa’nın tarihi kent dokusunun korunması, Yorgancı Sokağı’nın, Millet Hanı’nın, Mahmut Nedim Konağı’nın, Hanlar Bölgesi’nin turizme kazandırılması yolunda yaptığı telkinler, uyarılar Metin Hoca’nın yurt ölçeğinde yaptığı çalışmaların Urfa kesitini oluşturuyor.

            Valilerimizden Ziyaeddin Akbulut, şahabeddin Harput ve Muzaffer Dilek, vali yardımcılarından Hasan Duruer ve Ahmet Hamdi Nayır, Metin Hoca’nın keyifle çalıştığı yöneticilerimiz arasındaydı. Bu değerli insanların Valilik ve başkanı bulundukları Kültür Sanat Eğitim ve Araştırma Vakfı (şURKAV) çatısı altında kültür varlıklarımızın korunması yönünde gerçekleştirdikleri onlarca çalışmayı  herkes biliyor.

            Urfa’nın tarihi kent dokusunun korunması yönünde belediye başkanlarımızın bu güne değin tahribattan ve buna göz yummaktan başka çalışmalarının olduğunu söylemek biraz zor olsa gerek. Ta ki, Dr.Ahmet Eşref Fakıbaba’ya kadar.

            Göreve geldiği günden bu yana Urfa’nın ekonomik gelişmesinin turizme dayalı olduğunu, bunun da yolunun tarihi kentin korunmasından geçtiğinin bilincinde olan Başkan Dr.Ahmet Eşref Fakıbaba da Metin Hoca’nın 4 yıldan bu yana işbirliği yapmaktan keyif aldığı yöneticilerimiz arasında.

            Tarihi hanlar bölgesinin ve tarihi sokakların rehabilitasyonu, Topçu Meydanı, Samsat Kapısı Meydanı, Haşimiye Meydanı, Divan Yolu düzenlemeleri, anıtlar, çeşmeler sayın Fakıbaba’nın tarihi doku içerisinde gerçekleştirdiği çalışmaların başında geliyor. Bunlara yeni açılan caddeler, parklar, yer altı geçitleri ve daha bir çok yeni proje eklendiğinde Urfa’nın yaşanılabilir bir kente dönüştüğü kolayca görülüyor. Dört yıldan bu yana Urfa’dan uzak olan herkes, kente geldiklerinde tüm bu gelişmeleri görüp,  takdirlerini dile getiriyor.

            Belediyemizin tarihi dokunun korunması yönündeki çalışmalarında Başkan Yardımcısı ıbrahim Güllüoğlu’nun ve Mimar Cevher ılhan’ın büyük emekleri olduğunu belirtmek istiyorum.

            Bir girişten sonra sözü, Tarihi Kentler Birliği’nin 31 Ağustos-2 Eylül tarihleri arasındaki şanlıurfa Buluşması’na getirmek istiyorum.

            şanlıurfa Belediyesi’nin ev sahipliğinde mükemmel bir organizasyonla gerçekleştirilen buluşmaya Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, Bakanlık Müsteşarı Mustafa ısen (şimdi Cumhurbaşkanı Genel Sekreteri), Aydın, Bolu, Isparta, Gaziantep valileri, TKB Başkanı Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet Özhaseki, Birliğe üye belediyelerin başkan ve temsilcileri, ÇEKÜL Vakfı Başkanı ve TKB Danışma Kurulu Başkanı Prof.Dr.Metin Sözen, ÇEKÜL’ün  il ve ilçe temsilcileri, Mimarlar Odası Başkanı Oktay Ekinci ve Oda’nın bazı il temsilcileri, basın mensupları olmak üzere beş yüz’e yakın misafir katıldı.

            Urfa’da görev yaptıkları süre içerisinde onlarca restorasyon ve çevre düzenlemesine emeği geçen valilerimizden Ziyaeddin Akbulut, şahabettin Harput, Muzaffer Dilek, görev yaptığı kısa dönem içerisinde Millet Hanı’nın restorasyonunu  bitirmeyi hedefleyen şemsettin Uzun ve Vali yardımcılarından Hasan Duruer ile Ahmet Hamdi Nayır’ da Başkan Fakıbaba tarafından buluşmaya davet edilmişlerdi. Ancak, sayın Muzaffer Dilek ve şemsettin Uzun bu davete icabet etmişler, diğerleri programlarının el vermeyişi  nedeniyle gelememişlerdi. Bu vefalı davranışından dolayı sayın Fakıbaba’yı kutluyorum.

            Toplantı 1 Eylül günü, Sayın Muzaffer Dilek’in valilik yaptığı dönemde restore edilerek “Kemalettin Gazezoğlu Kültür Merkezi” adıyla hizmete açılan “Reji Kilisesi” salonunda başladı. 

             Toplantı öncesi avluda yapılan ayaküstü sohbette, sayın Muzaffer Dilek’in etrafında toplanan hemen herkes, Urfa’ya böyle bir eseri kazandırdığı için kendisine teşekkürlerini dile getirdi ve şayet Urfa’da birkaç yıl daha kalmış olsalardı Millet Hanı’nı da restore edeceğini ve bu toplantının “Millet Hanı’nda yapılacağını ifade etti. (Sayın Dilek valilik döneminde, Millet Hanı’nın proje çalışmalarını başlatmış ve bu tarihi yapıyı ıl Özel ıdaresi olanaklarıyla Topkapı Sarayı’ndan sonra Türkiye’nin ikinci büyük müzesi ve sosyal aktiviteli en büyük Kültür Merkezi olarak 3-4 yılda hizmete açmayı planlamıştı. Ancak Afyonkarahisar Valiliğine atanmasıyla bu projesini gerçekleştirememişti).Yıllar geçse de insanın hizmetlerinden dolayı sevgi ile anılması, etrafında sevgi çemberinin oluşması her halde en büyük mutluluk olsa gerek.

            Sayın Dilek’ten sonra göreve gelen şemsettin Uzun da Millet Hanı’nı bitirmeyi hedeflemişti. Ancak bu önemli hizmet ona da kısmet olmadı ve bu tarihi han o günden bu yana boynu bükük durumda kurtarıcısını bekliyor (!).

            Toplantı günü Kemalettin Gazezoğlu Kültür Merkezi sergi salonundaki Göbeklitepe Kazısı Başkanı Dr.Klaus Schmidt ve arkeolog eşi Çiğdem Schmidt tarafından hazırlanan Göbeklitepe Fotoğraf Sergisi yoğun ilgi gördü. Böylece, dünyaca ünlü Göbeklitepe muhteşem fotoğraflarla misafirlere tanıtılmış oldu. Bu önemli hizmetlerinden dolayı bay ve bayan Schmidt’i kutluyorum.

            Tanıtım afişleri Ankara, ıstanbul, Gaziantep gibi Büyükşehirlerin reklam panolarında yer alan ve Urfa’nın tanıtımına önemli katkılar sağlayan TKB şanlıurfa Buluşması, Belediyemizin tarihinde gerçekleştirilen en büyük organizasyon oldu. Ankara’da bulunduğum Ağustos ayının son günlerinde, Ankara caddelerindeki reklam panolarında Urfa’yı, Harran’ı, Göbeklitepe’yi görmek bir Urfalı olarak beni gururlandırdı ve göğsümü kabarttı.

            Toplantıda, Belediye Başkanmız Dr.Ahmet Eşref Fakıbaba, ÇEKÜL Vakfı Başkanı ve TKB Danışma Kurulu Başkanı Prof.Dr.Metin Sözen, Harran Üniversitesi Rektörü Prof.Dr.ı.Halil Mutlu, Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanı-TKB Başkanı Mehmet Özhaseki, şanlıurfa Vali Vekili Abdülmuttalip Akdemir ve Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay birer konuşma yaptılar.