ŞPO: ‘Kentsel Dönüşüm’ ticaret demek değildir

Şehir Plancıları Odası (ŞPO), Kamu hizmet alanlarının imar değişikliğiyle ticaret alanına dönüştürülmesine karşı başlattığı mücadeleden vazgeçmiyor.

Sosyal medya hesaplarından Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi’ne sunulan 09.09.2022 tarihli itiraz dilekçesini kamuoyuyla paylaşan ŞPO, ”Kentsel dönüşüm şehre yük ve yoğunluk bindirmek değil; şehrin problemlerine çözüm getirmektir. Doğruyu bulmak adına bu şehirde daha kaç yanlış yapılması gerekiyor?” sorusunu gündeme getirdi.

Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi yetkililerine uyarılarda bulunulan açıklamada, 3 yanlışın 1 doğru etmediği vurgulanarak, ”Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesinin Siverek İlçemiz Karakoyun Mahallesi 162 ada 1 nolu taşınmazda ‘Kamu Hizmet Alanı’nı ‘Ticaret Alanına’ dönüştürdüğü Nazım ve Uygulama İmar Planı değişikliklerine Kamu Yararına itiraz ettik ! Kamusal alanların halkımızın kullanımında olması gerektiği ilgili mevzuatla sabittir. Büyükşehir Belediye Kanunu, Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği ile Şehircilik İlke ve Esaslarına aykırı olan bu tür uygulamaların daha önce olduğu gibi bundan sonrada takipçisi olacağız.,” denildi.

ŞPO’dan basına yapılan açıklamada, şu değerlendirme yapıldı:

”Şanlıurfa Büyükşehir Belediye Meclisince 13.12.2021 tarih ve 624 sayılı Belediye Meclis Kararı ile ilan edilen kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanına yönelik hazırlanarak 10.08.2022 tarih ve 399 sayılı kararı ile onaylanarak 18.08.2022 tarihinde ilan askıya çıkan Karaköprü Alibaba Mahallesi eski köy yerleşim alanına yönelik onaylanmış 1/5000 Nazım imar Planı revizyona ve 1/1000 Ölçekli Uygulama imar Planı revizyonun mevzuatlara, şehircilik ilke ve esaslarına aykırılıklar teşkil ettiğinden; Kamu Yararı açısından 09.09.2022 tarihli dilekçemizle itirazımızı ilettik.

DOĞRU GİBİ GÖRÜNEN YANLIŞLAR

Bu vesile ile bir kez daha İlimizde yapılan ve sıradan bir bakışta doğru işler gibi görünen fakat içeriğinde birçok yanlış ile beraber düzenlenen, birden fazla meslek alanını ilgilendiren, sonuçları bakımından ise yıllarca verilecek emek, mesai, maliyetlerden sonra kamu adına istenmeyen ve kamu ile birlikteliği sağlanamamış, sadece kar odaklarına yeni ticaret alanları oluşturmaktan öteye geçemeyen, yapı grupları olarak ortada kalan kentsel dönüşüm uygulamalarını kamuoyuyla paylaşmak ve bilgilendirme zaruriyeti doğmuştur.

KENTSEL DÖNÜŞÜM YAPININ DEĞIL, KENTIN DÖNÜŞÜMÜDÜR

Kentsel dönüşüm yapının değil, kentin dönüşümüdür. Bu dönüşüm ile olması gereken bir gelişim sürecidir. Bu yüzden yapılması istenilen kentsel dönüşüm kentli ile anlaşma yoluyla uygulamaya geçirilmesi esas kılınmıştır. Anlaşma sadece belli bir kesimi zenginleştirmek veya iyileştirmekten fazlasıdır. Bu gün ilimiz 3 merkez ilçe 10 kırsal ilçe olarak sınırları belirli ayrılmış olsa da bu sınırlar sadece yönetim anlayışında oluşur. Yaşamda ise böyle bir sınır varlığı kaybolur, silikleşir. Dolayısıyla yönetimsel olarak yapılan yanlışlar diğer idareyi bağlamasa da bütün hemşerilerimizi etkiler. Kentin bir bütün olarak yaşamsal etkilerini ve kentin dönüşümünü gelişim çerçevesinde ele alamayan idareler kentimizi dönüştürür ama geliştirmez aksine vasat altı bir kent olmaktan öteye geçiremez.

DOĞRU DÖNÜŞÜM YAPMAK IÇIN DAHA KAÇ TANE YANLIŞ UYGULAMA YAPILMALI ?

Uygulanmaya çalışılan kentsel dönüşüm alanları ve projelerine baktığımız da hiçbir projenin kentin dönüşümüne ve gelişimine hizmet etmediği daha net bir şekilde ortaya çıkıyor; Yeşildirek mahallesi muallakta TOKİ kendi çalıp kendi oynuyor, eski sanayi TOKİ kulesini Belediye kiraladı , Eyyüpnebi ortada kalan sabır evleri belediye satın aldı… Şunu sormak gerekiyor kentsel dönüşüm kim için yapılıyordu belediye taşınmaz kazansın alsın versin TOKİ’ye can versin diye mi yoksa kentsel gelişim için mi anlaşılmıyor. Ancak süre içinde rezerv alan ilanı ile belediyenin kentsel dönüşüm amacıyla aldığı birçok hazine arazisi de var ki rezerv alan ilan edilerek sözde kentsel dönüşüm için kullanılmak üzere satışa çıkarıldı.

REZERV ALAN (KENTSEL DÖNÜŞÜM) GELIRLERI NEREYE HARCANIYOR ?

Rezerv alan geliri kentsel dönüşüm projelerinde kullanılması yasal düzenleme şartı olmasına rağmen satılan rezerv alanların gelirlerinin ne olduğu bilinmemektedir… ŞUSKİ borçları mı karşılandı, belediye giderleri mi yoksa otobüsler mi alındı bilemiyoruz neden bunları söylüyoruz çünkü rezerv alan gelirleri nereye harcanıyor veya harcanacak bilinmiyor idarenin kentsel dönüşüme ait olması gereken gelirleri, kent bütününde yapılacak uygulamalar içerisinde de adaletli olarak kamu yararı doğrultusunda kullanması gerektiğini vurgulamak isteriz. Kentsel dönüşüm gelirlerinin otopark harçları gibi uçup gitmeden olması gerektiği şekliyle kullanılması gerektiğini belirtmek isteriz.

Bu noktada kentsel dönüşüm sadece gelirlerini kendisi için kullandığınız ve anlaşma yoluyla uyguladığınız projeler olması yetmez, kentin gelişimine katkı sunması ve kentlilik bilincini arttırması gerektiğini de belirtmek gerekir. Aksi durumda kentsel dönüşüm diyerek başladığınız proje yapısal dönüşümden ileriye geçerek kentsel bir gelişim olarak ortaya koyulamayacaktır.

KENTSEL DÖNÜŞÜM YOĞUNLUK ARTIŞI DEĞILDIR

Kentsel dönüşüm ve gelişim projesi olarak yapıların sadece büyükşehir belediyesince belirlenmiş bazı alanlar için yoğunluğun gereğinden fazla arttırılarak dönüşüm adı altında eski 2 katlı yapıları yıkıp yerine 13 katlı yapılar yapmak kent nezdinde sorunu büyütmekten ve başka bir işe yaramaz. Ancak Müteahhit firmanınım zengin olmasını sağlarsınız.

KENTSEL DÖNÜŞÜM PROBLEM ÜRETMEMELI, ÇOZMELIDIR

Kentsel dönüşüm alanında fazladan oluşturulan yapılaşma alanında yaşayacak insanlar için en basit yaklaşımda kentin sadece yeşil alanlardan ibaret olmadığını, sosyal ve kültürel alanlar, eğitim tesisleri, sağlık tesisleri, ibadet alanları vb. kamusal alanlara hem yasal hem insani yeterlilikte yer verilmemesi çocuklarımızın çok kalabalık sınıflarda eğitim alması ve buna benzer bir çok probleme neden olacaktır. Fazladan yerleştirdiğimiz insanlar için neden aynı bölge insanımızın kent yaşam kalitesini düşürüyoruz, neden bir bölgeyi gereğinden hızlı zenginleştirirken diğer alanları hızlı fakirleştiriyoruz? Hatalı olarak ortaya koyulan bu kentsel dönüşüm projeleri yüzünden bunlar oluyor ve itiraz etmediğimiz sürece olmaya devam edecek.

KENTSEL DÖNÜŞÜM; DOĞRU PLANLAMA KARARLARI GEREKTIRIR

Kentsel dönüşüm ve gelişim projelerinde işin temeli planlama olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu nedenle bu projelere yönelik hazırlanacak planların yine üst ölçekli planlarla uygunluğunun aranması ve mutlak suretle kamu yararı ilkesine dayandırılması ve kamu yararının her zaman kişisel çıkar üzerinde tutulması, Planlama sürecinin teknik, yasal ve kurumsal mevzuata uygun olması, Alt ölçekli planların, üst ölçekli planlar için kabul edilen temel ilkelere uymaması durumunda, plana olan güvenin yitirilebileceği tehlikesinin farkında olunması, imar planlama sürecinin tüm aşamalarında eşitlik ilkesinin korunması esasları ile birlikte Mesleki ahlakın, planlama sürecinde de yol gösterici olması gerekir ki aynı zaman da bu süreç ile birlikte kentsel gelişim bir bütün olarak tamamlanabilsin.

KENTSEL DÖNÜŞÜM; UZLAŞMAYI GEREKTIRIR

Gönüllü Kuruluşlar Aşevinden Bin Aile Kırtasiye Yardımı Kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanına yönelik hazırlanan planda asıl amacın kentsel dönüşüm uygulaması olması nedeniyle 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun Kentsel dönüşüm ve gelişim alanı başlıklı 73. Maddesi gereği Kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlarında bulunan yapıların boşaltılması, yıkımı ve kamulaştırılmasında anlaşma yolu esas olması belirtilerek kentsel dönüşümün kamu ile birlikteliğin esas alınarak düzenlenmesi gerekliliği vurgulanmaktadır.

ANA VIZYON; KENTLEŞME STANDARTLARININ IYILEŞTIRILMESI VE KAMU YARARI GÖZETMELIDIR

Birden çok meslek alanı uygulamalarını kapsamında bulunduran kentsel dönüşüm amaçlı çalışmalarda alanda yerleşik halkın anlaşma suretiyle kentleşme standartlarının iyileştirilmesi ve kentlilik bilincinin kamusal standartların arttırılması suretiyle iyileştirilmesi yoluna gidilmesi ana vizyon olarak göz önüne alınması gerekirken kentsel dönüşümü sadece yapılaşma kriterlerinden olan yoğunluk arttırmak suretiyle maliyet ve kar sonucu olarak indirgemenin kamunun en büyük zararı olacağı değerlendirilmektedir.

Bu bağlamda Söz konusu Alibaba mahallesi köy yerleşimi için plan revizyonları mutlak kamu yaranyla ilişkilendirilemediği, kentsel dönüşüm ve gelişim projesi olarak bu amaç dahilinde düzenlenmediği gibi, yasal düzenlemede sayılan ilke, usul ve esasları da sağlayamadığından kamu zararı doğuracağını bir kez daha belirterek tüm kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri dahilinde saydığımız ilke, esas ve usullerin gözden geçirilerek hassasiyetle uygulanması gerektiğini ilgili idarelerin dikkatine ve kamuoyunun bilgisine sunuyoruz.”