Uygulamada özellikle de bankalarla
sürekli iş yapan iş adamları için kimi zaman çıkmaz bir sokak halini alan kefil
olma hallerinde eşin rızasını alma zorunluluğu gerçekten büyük bir muamma!

Hali hazır yasal düzenlemelere göre,
Kefalet sözleşmesi bahsini düzenleyen hükümler ışığında, eşlerden biri
mahkemece verilmiş bir ayrılık kararı olmadıkça veya yasal olarak ayrı yaşama
hakkı doğmadıkça, ancak diğerinin yazılı rızasıyla kefil olabilir. Yani resmi
olarak bir boşanma veya ayrılık söz konusu değilse; misalen koca evlilik
birliğinde karısının rızasını hem de yazılı rızasını almadan kimseye yada
hiçbir borca kefil olamaz! Bu hükmün getirilme nedeni şüphesiz ki evlilik
içinde aile birliğinin gider yükünü, borcunu bir eşin kendi inisiyatifleri ile
arttıramaması ve tehliye atmaması gerektiği fikridir. Böyle bir karar iki eşin
ortak iradesiyle alınmalıdır fikrinde hemfikirdir kanun koyucu.

Bu rızanın ne zaman alınacağı
konusunda ise sözleşmenin kurulmasından önce ya da en geç kurulması anında
verilmiş olması şart koşulmuştur.

Kefalet sözleşmesinde sonradan
yapılan ve kefilin sorumlu olacağı miktarı arttırmayacak çok küçük
değişiklikler için ise kefilin rızası tekrar aranmamıştır.(TBK m.84)

Ancak bu düzenlemeyi eşi ile arası
bozuk olan işadamlarının rıza almakta zorluk çekebileceği ve hızlı akan iş
hayatında aksamalara neden olabileceği için eleştirenler olmuştur. Nihayet,
Türk Borçlar Kanunu ile getirilen bu uygulama daha sonra çıkarılan bir başka kanun
ile kısmi olarak yumuşatılmış, ek bir fıkra ile ilgili hükme esneklik
kazandırılmış ve bazı kefalet sözleşmelerinde eşin rızasının aranmayacağı
kararlaştırılmıştır.

Buna göre, artık ticaret siciline
kayıtlı ticari işletmenin sahibi veya ticaret şirketinin ortak ya da yöneticisi
tarafından işletme veya şirketle ilgili olarak verilecek kefaletler, mesleki
faaliyetleri ile ilgili olarak esnaf ve sanatkârlar siciline kayıtlı esnaf veya
sanatkârlar tarafından verilecek kefaletler, 27/12/2006 tarihli ve 5570 sayılı
Kamu Sermayeli Bankalar Tarafından Yürütülen Faiz Destekli Kredi
Kullandırılmasına Dair Kanun kapsamında kullanılacak kredilerde verilecek
kefaletler ile tarım kredi, tarım satış ve esnaf ve sanatkârlar kredi ve
kefalet kooperatifleri ile kamu kurum ve kuruluşlarınca kooperatif ortaklarına
kullandırılacak kredilerde verilecek kefaletler için eşin rızası aranmıyor.

Belirtmekte fayda var ki, eşin
rızasının arandığı durumlarda ortada aile birliğini külfete sokan büyük bir
durum yok ise ve rıza vermeyen eş haklı bir gerekçesi olmadan, sırf kocasını
cezalandırmak amacıyla rıza vermekten kaçınırsa, böyle bir durumda hakime
müracaat edilip gereken iznin hakimden istenmesi gerektiğini düşünüyorum.
Saygılarımla…