İbrahim Halil Okuyan
3 Mart 2010
Sevgili okurlarım size Rudy Giuliani’den bahsetmek istiyorum..
Giuliani New York Belediye Başkanlığı yapmış bir kişidir.
Giuliani belediye başkanı seçildiğinde, New York kentinde suç oranı zirveye ulaşmıştı.
New York halkı can güvenliğinin yetersizliğinden şikâyetçiydi. Rudy Giuliani 8 yıllık belediye başkanlığı sırasında kentteki adi suç oranını büyük oranda azalttı.
Kentin can güvenliği sorunu olan birçok bölgelerini güvenli hale getirdi.
Bu konudaki başarısı yüzünden örnek bir Belediye başkanı olarak görülmeye başladı.
Suç oranlarının azılmasının ardından gazetecilerin Rudy Giuliani’ye “suçlarla mücadeleyi nasıl başardın?” sorusuna Giuliani, ABD’li suç psikologu Philip Zimbardo “Kırık Cam Teorisi “ ile cevap veriyor
“Metruk bir bina düşünün.
Binanın camlarından biri bile kırık olsa, o camı hemen tamir ettirmezseniz, çok kısa sürede, oradan geçen herkes bir tas atıp, binanın tüm camlarını kırar.
Ben ilk cam kırıldığında hemen tamir ettirdim. Bir elektrik direğinin dibine ya da bir binanın kösesine, biri, bir torba çöp bıraksın.
O çöpü hemen oradan kaldırmazsanız, her geçen, çöpünü oraya bırakır ve çok kısa bir sürede dağlar gibi çöp birikir. Ben ilk konan çöp torbasını kaldırttım.”
Bir sokağın suç bölgesine dönüşme süreci önce tek bir pencere camının kırılmasıyla başlıyor.
Çevreden tepki gelmez ve cam hemen tamir edilmezse, oradan geçenler o bölgede düzeni sağlayan bir otorite olmadığını düşünüyor, diğer camları da kırıyor.
Ardından daha büyük suçlar geliyor; bir süre sonra o sokak, polisin giremediği bir mahalleye dönüşüyor. Bunu anlayan New York polisi, önce küçük suçların peşine düşmüş.
Metroya bilet almadan binenleri, apartman girişlerini tuvalet olarak kullananları, kamu malına zarar verenleri, hatta içki şişelerini yola atanları bile yakalayıp haklarında işlem yapmış.
Polis bu kararlılığıyla “Küçük müçük, bizim için hiç fark etmez; bu sokağın, metro istasyonunun veya mahallenin suç üreten bir bölge olmasına izin vermeyeceğiz.”demiş. ‘Kırık Cam Teorisi’ ABD’li suç psikologu Philip Zimbardo’nun 1969’da yaptığı bir deneyden ilham alarak geliştirilmişti.
Zimbardo, suç oranının yüksek olduğu, yoksul Bronx ve daha yüksek yasam standardına sahip Palo Alto bölgelerine birer 1959 model Oldsmobile bıraktı.
Araçların plakası yoktu, kaputları aralıktı.
Ve olup bitenleri gizli kamerayla izledi.
Bronx’taki otomobil üç gün içinde bastan aşağıya yağmalandı.. Diğerine ise bir hafta boyunca kimse dokunmadı.
Ardından Zimbardo ile iki öğrencisi ‘sağ kalan’ otomobilin yanına gidip çekiçle kelebek camını kırdı.
Daha ilk darbe indirilmişti ki çevredeki insanlar (zengin beyazlar) da olaya dâhil oldu.
Birkaç dakika sonra o otomobil de kullanılmaz hale gelmişti.
“Demek ki” diyordu Zimbardo ,”ilk camın kırılmasına ya da çevreyi kirleten ilk çöp atana izin vermemek gerek.
Aksi halde kötü gidişatı engelleyemeyiz.”
Bunları niye mi anlattım?
Kalbimizde ucundan kıyısından kırılmış camlar taşıyoruz sürekli…
Ruhumuzun başköşelerine ilk başta önemsiz gözüken, laf etmeye değmez çöpler bırakıyoruz her gün.
Bu teori her konu için geçerli bence.
Eğer haksızlıklara ses çıkarmasak onlara karşı sesimizi çıkarmasak bu haksızlıkların devamı gelir.
Bunun için herkes bir olmalı ve “kırık cam teorisini” anlamalı ve günlük hayata uygulamalı kanısındayım.
Şanlıurfa’da son zamanlarda tüm trafik ışıklarında çocuklar peyda oldu.
Daha önceleri İstanbul’da görürdüm, böyle devam ederse yakında kırmızı ışıkta beklerken o çocukların bazıları İstanbul’daki gibi özellikle bayan sürücülerin arabalarına müdahale edecekler.
Annem son zamanlarda, bazı arkadaşlarının apartmana girince çantalarını isteyen çocuklarla karşılaştıklarını söyledi.
Şanlıurfa’da; Artık her gün gündüz zamanı eve giren hırsızlar, kuyumcuları soyan hırsızlar ve buna benzer olaylar arttı.
Eskiden Şanlıurfa’da insanlar pencereleri acık yatarlardı.
Lütfen yukarıda anlatılan teoriyi dikkate alarak acil müdahale edelim yangın daha büyümeden.
Son günlerde binaların önündeki park yerleri alttaki dükkân sahipleri tarafından rezerve ediliyor, gittikçe de artan bir tempoyla çoğalıyor böyle yerler, arabayı park edecek yer bulamıyoruz.
Müdahale etmek için dükkân sahipleriyle vatandaşın kavgamı etmesi lazım.
Neyi bekliyorsunuz.
Suçluların yakalanmaması daha cüretkâr ediyor bu tür insanları, daha tedirgin ediyor şehrimizin insanlarını.
Görev ve takdir, Emniyet Müdürünündür.
(*) Kırık Cam Teorisi