Sabri Dişli
10 Nisan 2007
Daha yeni doğmuştu dünyalar güzeliydi… Kimseler görmeden gelin ettik… Töre, köle, kuma değildi… Edessa güzelini gelin ettik… Naylondan duvak örtmüşler kızcığazımıza…
Açın şu kızın yüzünü görelim?
-Hayır. Yasak!
Neden?
Ne yasağıymış bu. Önce damat mı görecek. Kim bu damat yetkili mi? O gelin dünya mirası halkın mirası… Belli ki; emir çok büyük yerden gelmiş. Yetkili sayılan biriyle gittik. Hayır yasak, göstermiyorlar.
Gelin dediğimiz de, Haleplide bulunan adı Edessa güzeli olarak bilinen mozaik.
Ey Urfa’yı Urfa’nın tarihi değerlerini seven insanlar…
Siz hiç merak edip şu mozaikleri gördünüz mü?
Ben de görmedim. Tarihçi bir dostum görmüş. Dostum diyor ki; sizler mozaiğe resmedilmiş kız figürüyle kekliği fotoğraflarda gördünüz. Birde yeni çıkan figürleri görseniz; göğsü açıkta ava çıkmış amazon kızlarının elinde mızrak… Mızrağı aslan figürünün kalbine saplanmış… Aslanın göğsünden kanlar akıyor. Diğer tarafta ceylan ve at resmedilmiş, birde Grekçe yazı var. Dostumun gözlerindeki ışığı ve heyecanı, herkesin gözlemlemesini isterdim.
Mozaikleri gösterirlerse biliyorlar ki; Kültürel değerleri koruma gönüllüsü birkaç kişi çıkıp diyecek ki;
Havza da başka mozaiklerin bulunma ihtimali yüksek. “O dingil proje iptal edilsin!”
Karakoyun havzası değişmeden önce Haleplinin bahçenin içinden geçen deyşan nehri kenarında çok sayıda yerleşim yerinin tabanından aynı mozaikler çıkabilir. Mozaiğin çıktığı Haleplideki alanın tamamı taransın. Kazı alanına moloz dökümü durdurulsun. şayet başka mozaikler bulunursa, bölge “mozaikler bahçesi” olarak olduğu yerde sergilensin…
Böyle bir ihtimalin gerçekleşmesi halinde, projenin iptal edilmesi söz konusu olabilir. Yanı o dingil projenin taşıdığı aks ekseninde dönen çarkın zarar görmesine, neden olabilir.
Düşünün ki…
şehrin en çok ziyaret edilen tarihi değerlerinin bulunduğu Balıklıgöl havzasında koca bir mozaik bulunuyor, hem de ne mozaik. Görenlerin dudağını uçuklatacak kadar güzel bir sanat eseri…
Mozaikleri kaldırıp başka yerde sergilemeyi düşünüyorlarmış… Nerede? Müzede mi? Müzede mevcut olan mozaikleri sergileyecek yer yok. Geçmiş yıllarda bulunmuş Mozaiklerimizin çoğu başka illerin müzelerinde sergileniyor, bazıları da bir gece vakti çalındı…
Son olarak şunu belirteyim… Çarşamba günü kazı alanına uğradım yalnızca bir bekçi vardı…
Bana dönüp şöyle dedi; ahhhğ abey ahğ! şu mozaikler Antep’te çıksaydı şimdi kadar dünyayı ayağı kaldırmışlardı… Bizimkilerin ki kalkmıyor, ayağı!
NOT: Ben bu yazıyı yazdığım saatlerde milletvekili Mahmut Kaplan kazı alanını ziyaret etti… Mozaiklerin cam fanuslar içerisinde bölgeden çıkarılmadan yerinde sergilenmesi için girişim başlatacağını beyan etti.