İbrahim Halil Okuyan
30 Haziran 2017
Bilim adamları söz
konusu soruya cevap niteliğinde bir araştırma yapmışlar.
Sorunun cevabını
merak ediyorsanız yazımızın geri kalanını okuyunuz.
Börmingım
(Birmingham) Üniversitesi tarafından yürütülen yeni bir çalışma bitkilerin;
insanlar ve hayvanlarda bulunan beyine benzetebileceğimiz, bir çeşit komuta
merkezi gibi hareket eden bir hücre dizisine sahip olduğunu ortaya koydu.
Bitkilerin
embriyolarında bulunan bu hücrelerin, bitkinin hayat döngüsü üzerinde önemli
bir role sahip olduğuna ulaşıldı.
En önemlisi bu
hücreler çimlenmeyi tetikliyor ki çimlenme tam zamanında gerçekleşsin; yani
bitki kış ayazında ya da zaten birçok bitkinin var olma mücadelesi içerisinde
olacağı rekabet ortamında, yaz sonlarında çimlenmesin.
Araştırmacılar ilk
olarak söz konusu hücreleri Arabidopsis denilen bir bitki içersine
yerleştirdiler.
Komuta merkezi
bölünerek iki farklı hücre çeşidi meydana getirdi –bu bir tür tohumların
filizlenmeden kalmasını sağlıyor, diğer tür ise tohumların filizlenmesini
sağlıyordu.
Tıpkı
beyinlerimizin içindeki sinir hücrelerinin iletişim kurmak için hormonları
kullanıyor olmaları gibi bu bitki hücreleri de çevresel koşulların
değerlendirmesini yaparak çimlenmeye başlanacak en iyi zamanı tespite yardım
eder.
Bitki
embriyolarının gözlemini eş zamanlı yapmak son derece zordur; bu yüzden bilim
adamları öncelikli olarak, biyolojik sürecin en yaygın durumlarda nasıl
gelişeceğini kestirebilmek için matematiksel modelleme kullanan bir alan olan
biyoenformatikten faydalandılar.
Sonuç olarak
bitkilerdeki hormonla ilgili gerçekleşen bu değişim çimlenme sürecini kontrol
ediyordu.
Daha sonra bilim
adamları yukarıda bahsedilen iki tür hücrenin gözle görülür bir biçimde
birlikte çalışıp çalışmadığını kesin olarak öğrenebilmek için Arabidopsis
bitkisinin genetikçe değiştirilmiş bir çeşidini kullandı.
Böylece hücreler
arasındaki biyoelektriksel atışlar daha gözle görülür hale geldi ve bilim
adamları hücrelerin kendi aralarında bu yolla bir bakıma konuşuyor olduklarını
keşfetmiş oldu.
Bilim adamlarına
göre komuta merkezinin iki ayrı tür hücreye sahip olmalarının anlamı hücrelerin
çevrelik şartlar konusunda farklı görüşlere sahip olabilmeleri.
Çimlenme yalnızca
bir fikir birliğine varıldığında gerçekleşiyor.
Çalışmaya dahil
olan biyomatematikçi İyan Canstın (Iain Johnston) ‘’Bu tıpkı bir filme gidip
gitmemeye karar vermeden önce filmin bir eleştirmen tarafından yazılan
değerlendirmesini dört defadan fazla okumak ya da dört ayrı eleştirmenin her
birinin değerlendirmelerini okuyup sonuca varmak gibi bir şey.’’ diye ekledi.
Yani diyebiliriz
ki bitkilerin bizim anladığımız şekilde beyinleri olmayabilir fakat beyinleri
varmışçasına hareket ettikleri bir gerçektir.