Deniz Güney
24 Eylül 2012
Bu güne kadar birçok hükümet Şanlıurfa için birçok teşvik paketi açıkladı. Arkasından güzel ülkemin saygın gazeteleri, televizyonlar koca koca haberler yaptı; ”Şanlıurfa’ya milyon dolarlık yatırım geliyor.” Ya da “GAP’a büyük yatırım” başlıkları atıldı. “Yatırımcılar sırada bekliyor.” denildi. Sonra yatırımcının arsa sorunu olduğu dillendirildi. Hatta “Şanlıurfa’da 600 yatırımcı arsa bekliyor.” haberleri bile yapıldı.
İkinci Organize Sanayinin kurulması için yaklaşık 15 yıl kamulaştırma sorunu yaşandı. Kamulaştırma sorunu aşıldı. Bu kez de 2.OSB’de alt yapı için para arandı. Avrupa Birliği’nden para bulundu. Bu kez de, Sanayi Bakanlığı yatırımcılar arasında seçmeler yaptı. Bunun için de “Şanlıurfa Sanayisinin Yeniden Yapılandırma Projesi“ geliştirildi. Bir yıl da bu projenin çalışmaları yürütüldü. Yurt dışından yurt içinden yabancı ve yerli yabancı bilim adaları Şanlıurfa’ya getirildi. Kentin zayıf yanları ve güçlü yanlarını belirlediler. Bunun üzerinden yatırım yapacak firmaların seçilmesi önerildi. Kümeleme sistemine göre yatırım yapılması için yatırım başvuruları alındı. Bu proje için dünyanın parası harcandı.
Şanlıurfa’da seminerlerde ders veren yerli ve yabancı hocaların yalnızca her biri için 50 bin dolar maaş ödendi. Sanayi Bakanlığı, Türkiye’de ilk kez bir kent için sanayinin yeniden yapılandırması projesini yürüttü. Ama yine de olmadı. Japon Yatırımcılar, Arap Yatırımcılar, ABD’li, Alman Yatırımcılar daha aklınıza ne geliyorsa bakanlık düzeyinde hem Şanlıurfa’da hem de kendi ülkelerinde görüşmeler yapıldı. Bu görüşmeler yapıldığında gazetelerde yine “Şanlıurfa’ya dev yatırım” Yada Dünya devi bilmem hangi firma Şanlıurfa’da yer arıyor. Başlıkları ekonomi sayfalarında yer aldı. Ama bunlar da hiçbir yatırımcıyı heyecanlandırmadı. Haberlerin hepsinin içi boş çıktı. Şanlıurfa’daki yatırımlar çırçır fabrikalarından öteye gidemedi. Geçtiğimiz yıl birkaç tanınmış firma 2.OSB’de yatırım yaptı. Ama Şanlıurfa, yatırımcı çekme konusunda “Ohhh… beee…” diyemedi.
Başbakanlık GAP Kalkınma İdaresi Başkanlığı da zaman zaman GAP devreye girdiğinde istihdama bilmem ne kadar katkı sağlayacak açıklamaları yaptı. Ama bir türlü bunları da göremedik.
Halen Şanlıurfa’dan fındık toplamaya Karadeniz’e, Pamuk Ttplamaya Çukurova’ya, Patates, şeker pancarı toplamaya İç Anadolu’ya giden yüzlerce insanımız var. Hatta bunların kamyon kasasında yolculuk yaparken geçirdikleri trafik kazalarını kimi zaman televizyon haberlerinde izledik. Kimi zaman gazetelerin üçüncü sayfalarında okuduk. Hatta uzun yıllar “GAP biterse Terör de biter” safsataları yapıldı. GAP’ta büyük bir aşama kaydedildi ama terör belası ise halen ortada.
Yani anlayacağınız Şanlıurfa sanayisinin yarım asırdan fazla değişmeyen kaderi hükümetin son açıkladığı teşvik paketi ile de değişmedi. En son Sanayi Bakanı, Maliye Bakanı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı, Kültür ve Turizm Bakanı Şanlıurfa’ya geldiğinde Vali Celalettin Güvenç, 1. OSB’nin genişletilmesi ve 2. OSB’nin yarım kalan alt yapısı için para istedi.
Eksiklikleri olan bir OSB’ye yatırımcı niye gelsin ki?
Öte yandan, ucuz işçisi, genç nüfusu, Ortadoğu pazarına yakınlığı, Kargo Havaalanı, Uluslararası duble yolu, hammaddeye yakınlığı, güneş enerjisinden faydalanma imkanı ve beleş arsa vermemize rağmen yatırımcı bizi tercih etmiyor.
“Fırsatlar Şehri” kentimize neden yatırımcı gelmiyor sorusu beynime yapışıyor.
Bu “Neden” sorularını ortadan kaldırırsak yatırımcıyı Şanlıurfa’ya getirebiliriz inşallah.
Oysa “Neden” sorusunu ortadan kaldırmak için devlet dünyanın parasını harcadı.
İlimize dünyanın teşvikini verdi. Ama sanayideki kara yazgımız değişmedi.
Çünkü atamıyoruz üzerimizdeki ölü toprağını.
Böyle olunca da ürünlerimize katma değer katamıyoruz. Ham maddemizi verdik Gaziantep’e. Gaziantep, bizden aldığı hammadden bire 10 kazandı. Biz amele kaldık. İki Şanlıurfalı bir araya gelip ortak olamadık. Bırakın iki Şanlıurfalıyı, iki kardeş bile bir araya gelip ortak olamadı. Hammaddemize katma değer katacak bir Urfa Markası oluşturacak ürün piyasaya süremedik.
Şanlıurfalının parası mı yok?
Zannetmiyorum. Yalnızca devlet, eski parayla söylemek gerekirse Şanlıurfa’ya yılda 152 trilyondan fazla ürün desteklemesi gönderiyor. Bu bile yatırıma dönüşmüyor. Ayrıca bu şehirde 100 milyon dolarlık çok sayıda insanımız var. Ama iş adamımız var diyemiyorum maalesef.
Çünkü iş adamı gider yatırım yapar. Bu para babaları yalnızca bankada faize yatırır. Bazıları da aramızdan gider kaybolur.