Urfa fıstığının sorunları ve çözüm önerileri

Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Urfa Şube Başkanı Abdullah Melik, 20 milyonun üzerinde meyve veren fıstık ağacına sahip olan Urfa’nın Türkiye’deki fıstık üretimi içerisinde yüzde 40-50 arasında paya sahip olduğunu bildirdi.

Bu yıl Mart-Nisan aylarında yaşanan dol olayından dolayı verimin çok düşük olduğuna dikkat çeken Melik, fıstığın destekleme primi kapsamına alınmasını, ayıca ilimizde Fıstık Borsası, Lisanslı Depoculuk ve Fıstık Araştırma Enstitüsü kurularak, fıstık üretim alanlarını tarımsal sulama kapsamına dahil ederek üretimin teşvik edilmesi gerektiğini dile getirdi.

Melik, fıstık üretimindeki mevcut potansiyel ve üreticilerin talepleri konusunda şu açıklamayı yaptı:

”Türkiye’de TÜİK verilerine göre 3.818.466 dönüm alanda 54.548.247 meyve veren fıstık ağaç sayısı vardır.

Türkiye’de TÜİK verilerine göre 3.818.466 dönüm alanda 54.548.247 meyve veren fıstık ağaç sayısı vardır, meyve vermeyen ağaç sayısı ise 22.721.902 dir ülkede toplamda 77.270.149 fıstık ağacı dikilidir. Ülkenin toplam fıstık üretimi ise 292.000 tondur.

Şanlıurfa’da ise 1.467.436 dönüm alanda meyve veren ağaç sayısı 20.010.703 tür, meyve vermeyen ağaç sayısı ise 9.324.565 tir Şanlıurfa’da toplam 29.335.268 adet fıstık ağacı dikilidir üretimi ise 124.534 tondur. Yıllara göre değişerek Türkiye üretiminin % 40-50 arasında üretim yaparak birinci sırayı almaktadır. 2022 yılının Mart-Nisan aylarında oluşan don zararından dolayı Şanlıurfa’da bu yıl fıstık rekoltesi düşük olacaktır.

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Şanlıurfa Şubesi olarak maliyet analiz hesaplamalarında üreticiye bir kilo Fıstığın maliyeti 111,08 Kğ /TL’dir. % 20 üretici karıda eklendiğinde 133,29 Kğ/TL olmalıdır. Bu maliyet hesaplanmasında üreticinin TARSİM poliçe ücreti ve Fıstığa yapmış olduğu 15 yıllık Fıstık meyve verene kadar ki bakım masrafları eklenmemiştir.

Maliyetlerin yüksek olmasıyla birlikte Fıstık üreticileri çok zor durumdadır. üretilen Fıstık maliyetleri dahi karşılayamamaktadır. Bugün tek yılda üretilen çekirdeğin kilosunun bile 100-120 TL ye satıldığı bir dönemde 15 yılda ürün alınmadan bakım yapılan bir kilo kavlatılmış Fıstık piyasada 120-135 TL ye fiyat bulmaktadır. Fıstıktan başka gelir kaynağı bulunmayan ve Periyodisite (bir yıl ürün verip bir yıl ürün vermeme) nedeniyle ancak iki yılda bir ürün alabilen fıstık üreticileri zor günler yaşıyor.

TMO Fındık alımları için nasıl taban fiyat açıklıyorsa ve TMO fındığı alıyorsa Fıstık içinde taban fiyat açıklamalı ve alımını yapmalıdır. Şanlıurfa’da Fıstık Borsası, Fıstıkta Lisanslı Depoculuk ve Fıstık Araştırma Enstitüsü veya Sert Kabuklu Meyveler Enstitüsü kurulmalıdır. Ürüne prim verilerek desteklenmelidir, aksi takdirde üreticiler tüccarın vicdanına terkedilecektir. GAP projesi kapsamında Fıstık üretim alanları da tarımsal sulama kapsamı içerisine alınması gerekir.”