Geçen hafta Cuma günü Şanlıurfa Vakfı Şubesi’nin mutad yönetim kurulu toplantısı sırasında Şube Başkanımız Sayın Dr. Müslüm Sunay bizlere birer kitap hediye etti.

Kitap, ilimizde faaliyet gösteren “HACI BOZAN BOZANOĞLU 75. Yıl CUMHURİYET SAĞLIK MESLEK LİSESİ” görevlileri tarafından hazırlanmış.

Lisenin Müdürü Sayın Mehmet Akif Öcal’ın tevazu ile kaleme aldığı önsöz yazısında,  Bu altın değerindeki esere kitapçık demektedir. Bana göre, bu güzel rehber kitap, anlayanlar için abartısız söylüyorum; bir elmas, bir pırlanta kadar kıymetlidir. Bu nedenle, Böylesi bir ilim yuvasını ilimize kazandıran M.Hakkı Bozanoğlu’na ve bu kitabı hazırlayıp yayınlayan Sayın Mehmet Akif Öcal’a ve bu uğraşta emeği geçenlere sonsuz teşekkürlerimi arz ederim.

Bugünkü makalemin konusu olan “ANA-BABA HAKLARI” ile ilgili yazının tamamı da bu rehber kitaptaki bir bölümden alınmıştır.

Konuyu toplumsal içeriği nedeni ile değerli yorumlarınıza sunuyorum:

 

ANA-BABA HAKLARI:

Aile, sosyal, kültürel, dinî ve ahlâkî değerlerin yeni nesillere aktarılması ve toplumda yaşatılmasında en etkili olan kurumların ilkidir. Birey dayanışmayı, paylaşmayı, yardımlaşmayı ve karşılıksız hizmet vermeyi, hizmet etmeyi, hakkı gözetmeyi, sevgiyi-saygıyı ve merhamet etmeyi ailede öğrenir. Burada yaşananlar, toplumun geleceği açısından da önem arz eder. Sosyal dayanışma ve uzlaşmanın, birlik ve beraberliğin en güçlü dayanağı olan aile ocağının temel esprisi sevgi ve saygıdır.

Bedenle olan Hakları:

01-Hizmet ederek rızalarını almak,

02-İyilik etmek. Ana-babaya iyilik ve ihsan, evlada farzdır.

03-Asi olmamak, karşı gelmemek.

04-İtaat etmek, karşı gelmemek, günah olmayan emirleri yapmak.

05-Sert bakmamak, şefkatle sevgi ie bakmak.

06-Üzmemek, incitmemek, rızalarını kazanmak.

07-İzinsiz sefere gitmemek.

08-Saygıda, hürmette kusur etmemek.

09-Onlarla yolda giderken, arkalarından gitmek. Zaruretsiz önlerinde yürümemek.

10-Çağırınca hemen kalkıp yanlarına gitmek, buyurun demek.

Dil ile Olan Hakları:

01-Yumuşak söylemek, tevazu etmek. Öf bile dememek.

02-Konuşurken sesini, onların sesinden yüksek çıkarmamak.

03-Yanlarında çok konuşmamak, edebi aşmamak. Ana-baba bildiği şeyleri de anlatsa, yine aynı şeyler mi dememek. Hiç duymamış gibi can kulağı ile dinlemek.

04-Kaba, dokunaklı ve argo söylememek.

05-Hanımı onlardan üstün tutmamak. Peygamber efendimiz buyuruyor ki; (Hanımını anasından üstün tutana lânet olsun! Onun farz ve diğer ibadetleri kabul olmaz.) (Şir’â)

06-İsimleri ile çağırmamak, sözlerini kesmemek, sözlerinin arasına girmemek. Bilgiçlik taslamamak.

07-Ana-babanın arasını açacak söz ve hareketlerden uzak durmak. Ana-baba ile oğul veya kızın arasını açacak işlerden uzak durmak. Gelinleri, ana-baba ile oğullarının arasını açacak sözlerden uzak tutmalıdır. Peygamber efendimiz, (Ana ile oğulun arasını açana lanet olsun) buyurmuştur. (Gunye)

08-Konuşurken, yap, yapma gibi ifadeleri kullanmamak. Yapar mısın gibi ricada bulunmalıdır.

09-Hayır dualarını almak. Beddualarını almamak. Ana-baba duasını ganimet bilmek.

10-Çocuklarını ana-babanın yanında dövmemeli, azarlamamalıdır. Böyle şeyler ana-babayı üzer.

Kalb ile olan Hakları:

01-Acımak, merhamet etmek

02-Sevmek, Her fırsatta ana-babanın ellerini öpmeli, sevdiğini hissettirmelidir. Hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Annesinin ayağını öpen, Cennetin eşiğini öpmüş olur.) (Şirâ)

03-Sevinçlerine sevinmek. Bir şeye sevinince, (Ne iyi olmuş, hayırlı olsun) gibi sözlerle memnuniyetini bildirmelidir.

04-Üzüntülerine üzülmek, dertleri ile hemdert olmak, Bir şeye üzülmüşlerse, (Geçmiş olsun) diyerek ilgilendiğini, üzüldüğünü bildirmeye çalışmalıdır.

05-Çok söylemelerinden incinmemek, İncinse bile, kesinlikle incindiğini hissettirmemek.

06-Sitem ve cefalarına kızmamak. Sözlerini hiç duymamış gibi hareket etmek.

07-Onlardan razı olmak. Ne yapıp yapmalı, onların rızalarını almaya çalışmalıdır. Hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Allahû teâlânın rızası ana-babanın rızasındadır.) (R.Rasibin)

08-İncitmekten çok korkmak. Gaflete düşüp ana-babanın kalbini kırarsan, derhal rızalarını almaya çalış, yalvar ve ne yaparsan yap, onların gönlünü al!

09-Nazlanmamak. Aksine onların nazına katlanmalıdır. Çünkü ana-baba küçükken bizim çok nazımızı çektiler. Nazlanma sırasının onlarda olduğunu unutmamalıdır.

10-Sıkıntı görse de, ölseler de kurtulsak diye düşünmemek, çok yaşamalarını arzu etmek. Onlar, bizden çok sıkıntı gördükleri halde yaşamamızı istemişlerdi. İcabında kendileri aç durup bizi doyurmuşlardı.

Mal ve Para ile Olan Hakları:

01-Kendinden önce, onlara elbise almak. Kendi yiyeceğinden iyisini onlara vermek.

02-Uzakta iseler ziyaretlerine gitmek.

03-Beraber yemek.

04-Arzularını sormak, öğrenip yerine getirmek

05-Evlerini temizlemek, boyamak, tamir etmek.

06-Para vermek, ihtiyaçları olup da söyleyemezler belki.

07-Malı, parayı onlara serbest etmek. Ne zaman isterseniz, malım, param size feda olsun demeli, bir kızgınlıkları varsa, bu yolla onları teskin etmelidir. Ana-babaya harcanan paradan sual olunmaz.

08-Ara sıra güzel yemek yapıp, davet etmek. Gönülleri ister de, belki söylemezler.

09-Dostlarını, dost bilip davet ederek gönüllerini almak. Düşmanlarından uzak tutmaya çalışmak.

10-Hastalandıkları zaman, tedavileri ile meşgul olmak, ilaç almak. Bir bakıcı, bir hizmetçi tutmak yerine, bizzat kendisi hizmet etmeye çalışmalıdır.

Vefatlarından Sonraki Hakları:

01-Definlerinde erken davranmak.

02-Olara hep dua etmek.

03-Yakınlarına iyi davranmak. Dostlarını ziyaret etmek.

Hadis-i şerifte buyuruldu ki:

(Ölmüş ana-baba için dua ve istiğfar etmek, borçlarını ödemek, dostlarına ikram etmek, onların yakınlarını ziyaret etmek, iyi davranmak suretiyle onlara ikramda bulunun.) (Hakim)

04-Borçlarını ödemek.

05-Vasiyetlerini yerine getirmek. Dine uygun değilse yerine getirilmez.

06-Namazlardan sonra dua edip, sevaplarını onların ruhlarına göndermek. Hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Ana-babasına asi olan, vefatlarından sonra, onlar için dua etse, Allahü teâlâ, onu ana-babasına itaat edenlerden yazar.) (İbni Ebidünya)

07-Onlar adına sadaka vermek.

08-Onların öğrettikleri iyi şeylerle amel ettiği müddetçe sevabı onlara da ulaşır.

09-Onlardan kötü bir yol edinmiş ise, her yaptığından onlara da günah ve azap gider. Bunun için, onlardan veya onların vasıtası ile öğrendiği kötü şeyleri terk etmeli, kendi kötü amelleri ile, onlara kabirde azap ettirmemelidir.