Vicdanın kadar insansın... - Urfa Hizmet HABER

Uzm.Dr.Hülya Turgut

Bir canlıyı insan yapan en temel özellik vicdandır. Çünkü aldığımız her kararda ve attığımız her adımda belirleyici olan vicdandır. Bir kişi vicdanı kadar insandır. Ya da vicdansızlığı ölçüde potansiyel suçludur. Çünkü vicdanımız ölçüsünde eşimizi aldatmayız, Vicdanımız ölçüsünde komşularımızı rahatsız etmeyiz, hiçbir canlıya zarar vermeyiz. Hatta zarar vermeyi aklımızdan bile geçirmeyiz. Bu durum iyi insan olmakla eş anlamlı gibi görünse de her zaman aynı anlama gelmeyebilir. Çünkü; vicdanlı olarak insanlar için anlayışlı ve doğru davranışlar sergilemek, içten gelen, karşılıksız yapılan ve duygusal hissiyatı da içeren bir süreçtir. Bu iyi insan davranışlarıdır. Ancak bunu yapmacık, stratejik olarak çıkar beklentisi ile yapılan göstermelik davranışlardan ayırt etmek gerekir. Bunlardan ilki iyi insanlıkken diğeri ise tamamen kötü bir karakterin çıkarları uğruna maske takması ile alakalıdır. Çünkü ilki vicdanı temel alarak oluşmuş davranışlarken diğeri menfaati temel alarak oluşmuş davranışlardır. Buradan da anlaşılacağı gibi vicdan kişinin niyetinin de ölçüsüdür.

Vicdan kişinin niyetinin ölçüsü olmakla birlikte onun ahlak anlayışını da gösterir.

İnsanın ruhsal aygıtını tanımlayan Freud, bu ruhsal aygıtın topografik olarak üç katmadan oluştuğunu söylemiştir. Ve bu üç katman birbiriyle bağlantılı çalışmaktadır. Bu katmanlar; id, ego ve süperego dur.

İdi kabaca dürtülerimiz olarak tanımlayabiliriz. Yani her an her şeyi isteyebilen ve isteklerini ortam şartlarına bakmaksızın hemen gerçekleştirmenin yollarını arayan isteklerdir. Süperego ise; sürekli olarak kanun, kural, örf, gelenek ve göreneklere göre kişiyi yönlendiren, olmadığı taktirde de kişiyi cezalandıran katmandır. Ego da id ve süperego arasında denge sağlayıcı unsurdur. Vicdan, süperego nun en temel bölümüdür. Bu tanımlardan da anlaşılacağı gibi, suçluluk hissi, sorumluluk gibi kavramlar vicdana yani süperegoya göre belirlenir. Bu nedenle de vicdanı olmayan bir kişi cezalandırılma ya da suçluluk duygusu yapamayacağı için çevresindeki herkese ve her şeye her türlü zararı verebilecek potansiyele sahiptir. Çünkü vicdan, dolayısıyla süperego eksikse id baskın hale gelir ve kişi dürtülerine göre davranır.

Bu da insani iletişimi bozar.

Bir insanı değerlendirirken vicdanına bakın; varsa her türlü iyiliği, yoksa da her türlü kötülüğü görebilirsiniz. Vicdanlı insanlarla karşılaşmanız dileğiyle…