Köşe Yazısı

Vicdan

Hülya Turgut


Bir canlıyı insan
yapan en temel özellik bana göre vicdandır. 

Çünkü aldığımız her kararda ve
attığımız her adımda belirleyici olan vicdandır. 

Bir kişi vicdanı kadar
insandır. Ya da vicdansızlığı ölçüde potansiyel suçludur. 

Çünkü vicdanımız
ölçüsünde eşimizi aldatmayız, 

Vicdanımız ölçüsünde komşularımızı rahatsız
etmeyiz, hiçbir canlıya zarar vermeyiz. 

Hatta zarar vermeyi aklımızdan bile
geçirmeyiz. 

Bu durum iyi insan olmakla eş anlamlı gibi görünse de her zaman
aynı anlama gelmeyebilir. 

Çünkü; vicdanlı olarak insanlar için anlayışlı ve
doğru davranışlar sergilemek, içten gelen, karşılıksız yapılan ve duygusal
hissiyatı da içeren bir süreçtir. 

Bu iyi insan davranışlarıdır. Ancak bunu
yapmacık, stratejik olarak çıkar beklentisi ile yapılan göstermelik davranışlardan
ayırt etmek gerekir. 

Bunlardan ilki iyi insanlıkken diğeri ise tamamen kötü bir
karakterin çıkarları uğruna maske takması ile alakalıdır. 

Çünkü ilki vicdanı
temel alarak oluşmuş davranışlarken diğeri menfaati temel alarak oluşmuş
davranışlardır. Buradan da anlaşılacağı gibi vicdan kişinin niyetinin de
ölçüsüdür.

Vicdan kişinin
niyetinin ölçüsü olmakla birlikte onun ahlak anlayışını da gösterir. 

İnsanın
ruhsal aygıtını tanımlayan Freud, bu ruhsal aygıtın topografik olarak üç
katmadan oluştuğunu söylemiştir. Ve bu üç katman birbiriyle bağlantılı
çalışmaktadır. 

Bu katmanlar; id, ego ve süperego dur. İdi kabaca dürtülerimiz
olarak tanımlayabiliriz. Yani her an her şeyi isteyebilen ve isteklerini ortam
şartlarına bakmaksızın hemen gerçekleştirmenin yollarını arayan isteklerdir. 

Süperego ise; sürekli olarak kanun, kural, örf, gelenek ve göreneklere göre
kişiyi yönlendiren, olmadığı taktirde de kişiyi cezalandıran katmandır. 

Ego da
id ve süperego arasında denge sağlayıcı unsurdur. Vicdan, süperego nun en temel
bölümüdür. 

Bu tanımlardan da anlaşılacağı gibi, suçluluk hissi, sorumluluk gibi
kavramlar vicdana yani süperegoya göre belirlenir. 

Bu nedenle de vicdanı
olmayan bir kişi cezalandırılma ya da suçluluk duygusu yapamayacağı için
çevresindeki herkese ve her şeye her türlü zararı verebilecek potansiyele
sahiptir. 

Çünkü vicdan, dolayısıyla süperego eksikse id baskın hale gelir ve
kişi dürtülerine göre davranır. Bu da insani iletişimi bozar.

Bir insanı
değerlendirirken vicdanına bakın; varsa her türlü iyiliği, yoksa da her türlü
kötülüğü görebilirsiniz. Vicdanlı insanlarla karşılaşmanız dileğiyle…

 

1.130 Yorum

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir