Sigortasız çalışan geleceğini kaybeder

Faruk ERDEM

Kanunlarımız sigortasız işçi çalıştırmayı yasaklamıştır. Buna asla razı olmayın. Kayıt dışı işçi çalıştırılması hem çalışana hem işverene büyük zarar verir. Sigortasız işçiler de çaresiz değil

Türkiye uzun zamandır kayıt dışı istihdamla önemli bir mücadele veriyor. Daha önce yüzde 50’lere dayanan oran şimdi yüzde 30’lar seviyesine geriledi. Ancak hem sigortasız işçi çalıştırma hem de gerçek maaşı gizleyip asgari ücretten gösterme şeklindeki ‘gizli kayıt dışılık’ devam ediyor.

Çalışanlar eskiden işini kaybetme korkusu ile buna razı oluyordu ama artık çaresiz değiller. Kurumlarımız bu konuda çalışanların yanında.

İşveren için de artık prim ve vergi yükleri eskisi kadar çok değil. Çünkü yapılan istihdam teşvikleriyle bu yüklerin bir kısmını devlet karşılıyor. O yüzden çalışanın hakkını çalıp devletten vergi ve prim kaçırmaya gerek yok. Zaten bunun cezaları da çok ağır.

Vatandaşlarımızdan bu konuda çok fazla soru geliyor. Genellikle işe girmelerine rağmen sigortalarının yapılmadığını, bunun farkına hastaneye gittiklerinde vardıklarını belirtiyorlar.

İşverenin işe aldığı işçiyi işe başlatmadan 1 gün önce Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirme zorunluluğu vardır. Kayıt dışı istihdam ekonomimize zarar verdiği gibi çalışana ve işverene de zarar veriyor.

Çalışan açısından baktığımızda;

Sağlık hizmetlerinden faydalanamazlar.

Kendileri yararlanamadığı gibi eş ve çocukları da yararlanamaz. İş ve meslek kazalarında zorluklar yaşarlar.

Primleri yatırılmadığından emeklilik süreleri uzar. İleride alacakları emekli maaşı düşük olur.

Kıdem tazminatı, mesai alacağı gibi konularda hak talep etmeleri zorlaşır.

İzin kullanamadıklarında bunu ispat etmeleri zorlaşır.

İşten ayrıldıklarında işsizlik maaşı alamazlar.

Gerçek maaşları bordroda gizleniyorsa bu kez emekli maaşı, kıdem tazminatı gibi birçok haklarını düşük olarak alırlar.

İşverenler için de kayıt dışı istihdam büyük kayıplara yol açıyor. Bu şekilde vicdani sorumluluk bir yana tespit edildiğinde çok ağır para cezaları onları bekliyor.

Gerçek maaşı bordroda gizlediklerinde yine hapis cezası ile de karşı karşıya kalabilirler. Ayrıca devletin sağladığı birçok teşvik ve destekten mahrum kalırlar.

İşyerinde sigortanız yapılmıyorsa bu durumu Sosyal Güvenlik Kurumu’na, bildirebilirsiniz. Buna imkan yoksa ALO 170’i arayarak durumu iletebilirsiniz.

Yine internetten BİMER’e yazıp durumu anlatabilirsiniz.

Eğer artık işyerinde çalışmak istemiyorsanız iş mahkemesine hizmet tespit davası açarak sigortasız çalışmış olduğunuz dönem için sigorta tescilinizin yapılmasını talep edebilirsiniz.