Cihat Kürkçüoğlu
8 Aralık 2014
Şanlıurfalı
Yerel Tarih Araştırmacısı Selahattin Eyyubi Güler’in “ŞANLIURFA YAZITLARI”nı
konu alan 14. kitabı geçtiğimiz günlerde Arkeoloji ve Sanat Yayınları arasında
çıktı.
Şanlıurfa
İli sınırları içindeki Grekçe-Ermenice ve Süryanice kitabelerin okunarak
Türkçeye çevrildiği kitap kendi alanında bir ilk olma özelliğine sahip.
Gerçi
Urfa bölgesindeki başta Süryanice olmak üzere,
Grekçe ve Ermenice kitabeler 19. yüzyıl sonlarından itibaren Edouard
Sachau, Bernhard Moritz, Henri Pognon, H.J.W. Drijvers, John F.Healey gibi
araştırmacıların ilgisini çekmiş ve bu araştırmacılar tespit edebildikleri
kitabelerden bazılarına kitaplarında ve makalelerinde yer vermişlerdir. Ancak
hiç biri her üç dildeki kitabelere çalışmalarında bir arada yer vermemiştir.
Selahattin
Eyyubi Güler, tüm bu araştırmacıların tespit edebildikleri kitabeleri gözden
geçirerek bazılarında gerekli düzeltmeleri yapmış, ayrıca bunlara 25 yıldan bu
yana yaptığı araştırmalarda tespit edebildiklerini de ekleyerek mükemmel bir
eser ortaya koymuştur.
Selahattin
Güler böyle bir eseri ortaya koyabilmek için bu üç dil üzerinde uzun yıllar
çalışmalar yapmış ve kitabeleri çözebilecek düzeyde bu dilleri öğrenmiştir.
Ayrıca yine kendi çabalarıyla öğrendiği İngilizce ve Almanca dillerinde birçok
bilim insanıyla görüşmeler ve mektuplaşmalarda bulunmuştur.
Güler;
Süryanice yazıtlarla ilgili olarak Süryani Horepiskopos Aziz Günel (1918-1997),
Oxford Üniversitesi Oriental Enstitüsü Uzmanlarından Prof.Dr.Sebastian P.Brock, Hollanda Groningen
Üniversitesi Sami Dilleri ve Kültürleri ve Yakın Doğu Arkeolojisi Bölümü
Başkanı Prof.Dr.Haan J.W.Drijvers (1934-2002), Manchester Üniversitesi Ortadoğu
Dilleri ve Kültürleri Uzmanı Prof.Dr.John F.Healey, Mardin Kırklar Kilisesi
Ruhanisi Peder Gabriyel Akyüz, Mardin Deyrüz-Zaferan Manastırı Kilisesi
Sekreteri Molfono Yusuf Begdaş, Mardin
Artuklu Üniversitesi Doğu Dilleri ve Edebiyatı Bölümü uzmanlarından
Yrd.Doç.Dr.Mehmet Sait Toprak ve 1923 Urfa doğumlu Süryani Sözlük ve Dilbilimci
Abraham Nuro ile görüşmeler ve mektuplaşmalarda bulunmuştur.
Ermenice
yazıtlarla ilgili olarak Oxford Üniversitesi’nden Prof.Charles Dowset
(1924-1998), Prof.Robert Thomson, Türkiye’de Ermenice yazıtları çözmekle ün
yapmış Kevork Pamukçıyan ve Ermenistanlı Türkçe-Ermenice tercümanı Ordes
Repovanov ile görüşmeler ve yazışmalar yapmıştır.
Ortaçağ’a
ait Grekçe yazıtların tercümesinde Prof.Sebestian P.Brock’tan yararlanmıştır.
174
sayfalık kitap üç bölümden oluşuyor. Birinci bölümde Grekler ve Grekçe hakkında
bilgi verildikten sonra bu dilde Urfa’da bulunan yazıtlar fotoğraflarıyla
tanıtılmıştır.
Ermeniler
ve Ermenice ile başlayan ikinci bölümde bu dildeki yazıtlara yer verilmiştir.
Süryanice
yazıtlara yer verilen ve en geniş bölüm olan üçüncü bölümde ise Süryaniler ve
Süryanice hakkında bilgi verildikten sonra Urfa’da bu güne kadar tespit
edilebilen çok sayıdaki yazıt tercüme edilmiştir.
Sayın
Güler, bu çalışmasıyla, Batılı bilim adamlarının yıllarca emek verdiği
kitabeleri, tercümeleriyle birlikte Urfa kültürüne kazandırmıştır.
Çalışmada
yararlanılan çoğu yabancı olmak üzere 113 adet kaynak yayın kitabın sonundaki
Bibliyografya bölümüne eklenmiş ve metin içerisinde bu yayınlar dipnot olarak
gösterilmiştir.
Urfa
İli sınırları içerisindeki Arapça ve Osmanlıca kitabeleri bir arada toplayan
değerli Araştırmacı-Eğitimci-Yazar Sayın Mahmut Karakaş’ın geçtiğimiz yıllarda
yayınladığı “Şanlıurfa ve İlçelerinde Kitabeler” adlı muhteşem eserinden sonra
Selahattin Eyyubi Güler’in Grekçe-Ermenice ve Süryanice dillerindeki kitabeleri
kapsayan “Şanlıurfa Yazıtları” adlı kitabı, 12.000 yıllık kadim şehir Urfa’nın
belli dönemleri hakkında önemli ip uçları içermesi bakımından büyük önem
taşımaktadır.
1965
Urfa doğumlu olan, Şanlıurfa Ticaret Lisesi’nden mezun olduktan sonra 1987-1994
yılları arasında Şanlıurfa Lisesi Kütüphanesi’nde, 1994-2007 yılları arasında
Şanlıurfa Kız Meslek Lisesi’nde, 2001-2003 yılları arasında geçici görevle
ŞURKAV yayınları çalışmalarında ve 2007
yılından bu yana tekrar Şanlıurfa Lisesi Kütüphanesi’nde görev yapmakta olan
Selahattin Eyyubi Güler’in bu güne kadar yayınlanmış 14 adet kitabı ve 70’in
üzerinde makalesi bulunmaktadır.
Akademik
bir disiplin içerisinde kaleme alınmış bu yayınlar; Urfa’nın kültür tarihi
üzerine önemli kaynaklar olup Fahri Doktora Payesi’ni gerektirir düzeydeki
bilimsel çalışmalar niteliğindedir.
Bir
Lise mezununun resmi kurumlardan destek almaksızın kişisel çabalarıyla ortaya
koyduğu bu çalışmaların Şanlıurfa Valiliği’nin, İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nün
ve Harran Üniversitesi Rektörlüğü’nün dikkatini çekmesini diliyorum.
Ayrıca
bu kitabı yayınlayarak Urfa adına önemli bir kültür hizmetini gerçekleştiren;
1978 yılından bu yana, Arkeoloji, Sanat Tarihi, Eskiçağ Tarihi, Numismatik,
Etnografya, Müzecilik alanlarında sayısı 1500’e yaklaşan kültür
projesini/yayınını/etkinliğini ülkemize ve bilim dünyamıza kazandıran “Arkeoloji
Sanat Yayınları”na ve yayınevi sahibi Sayın Nezih Başgelen’e Urfalı bir Sanat
Tarihçi olarak şükranlarımı sunuyorum.
Sayın
Selahattin Eyyubi Güler’e yeni çalışmalara imza atması dileklerimle sevgilerimi
sunuyor, ellerine sağlık diyorum.