Remzi Mızrah
1 Nisan 2008
Halk kütüphaneleri; Din, dil, ırk düşünce farkı gözetmeksizin her yaştan insana bilgi hizmeti veren, fırsat eşitliği sağlayan demokratik, yaygın eğitim kurumlarıdır. şanlıurfa’nın ilk kütüphanesi olarak kabul ettiğimiz, Sultantepe kütüphanesi 7 yüzyıla tarihlenmektedir. Bir tapınak kütüphanesidir.
Urfa’da ilk halk kütüphanesi hizmetleri cumhuriyetle birlikte verilmeye başlanmıştır.
1927 yılında kurulan Maarif Kütüphanesi, Tevhid-i Tedrisat Kanunu ve Tekke Zaviye ve Türbelerin Kapatılması Kanunundan sonra oluşturulan ilk kütüphanemizdir. Medreselerde bulunan kitaplar o dönem bu kütüphaneye taşınmış ve böylece halk kütüphanesi hizmeti veren ilk kütüphanemiz hizmete girmiştir. Geniş bir okuma salonu ve 2 odadan oluşan bu kütüphane 1934 yılında oluşturulan Halkevi kütüphanesinin nüvesini oluşturmuştur.
19 şubat 1932 tarihinde açılan halkevleri ilk yaygın kütüphane hizmeti veren kurumlardır. Urfa Halkevi 1934 yılında kurulmuştur.
Halkevinin Kitapsaray ve Yayın kolu tarafından hizmetleri yürütülen halkevi kütüphanesinden 2338 adet kitabı olmasına rağmen, bir yıl içinde 18.016 kişi yararlanmıştır. O dönem şartları düşünülünce, rakamın yüksek olduğunu söyleyebiliriz. Bu da kütüphaneye olan talebin ne olduğu hakkında önemli bir fikir vermektedir.
Halkevi kütüphanesi 1951 yılına kadar halk kütüphanesi hizmeti vermiştir. 1951 yılında çıkarılan 5830 sayılı yasayla halkevleri kapatılınca kütüphanede etkisiz kalmıştır.
Daha sonra halk kütüphanesi hizmeti veren bir yapı olarak şehir kütüphanesini görüyoruz. Köprübaşında şimdi Özel Dünya hastanesinin yerinde 1958 yılında hizmete girmiştir. Müdürlüğünü Vehbi KÜRKÇÜOğLU’nun yaptığı şehir kütüphanesi 1967 yılına kadar hizmet vermiştir. 1968 yılında yeni yapılan il halk kütüphanesi hizmete girince, şehir kütüphanesinin kitapları da halk kütüphanesi koleksiyonuna dâhil edilmiştir.
Kurulduğu tarihten itibaren Urfa’daki halk kütüphanesi hizmetinin ağırlık noktasını oluşturmuştur. Kütüphane sistemi geçen 40 yılda oluşturulamamış olsada verdiği hizmetlerle Urfa halkının kültür seviyesine olumlu katkılar yapmıştır. Günümüzde 35 bin kitapla hizmet vermektedir.
Halk kütüphaneleri ilçelerimizde de mevcuttur. Akçakale ılçe Halk Kütüphanesi 1990 yılında, Birecik ılçe Halk Kütüphanesi 1963, Bozova ılçe Halk Kütüphanesi 1987, Halfeti ılçe Halk Kütüphanesi 1976, Harran ılçe Halk Kütüphanesi 2000, Hilvan ilçe halk kütüphanesi 1965, Siverek ılçe Halk Kütüphanesi 1961, Suruç ılçe Halk Kütüphanesi 1981, Ceylanpınar Kaymakamlık kütüphanesi 2006 Viranşehir ılçe Halk Kütüphanesi ise 1989 yılında hizmete girmiştir. Ayrıca Kısas Beldemizde 1995 yılında kurulan bir belde kütüphanesi de Halk Kütüphanesi hizmeti vermektedir.
Kültür bakanlığına bağlı bu kütüphanelerin yanında şanlıurfa valiliği ıl Özel idaresi tarafından oluşturulan, Vali Kemalettin Gazezoğlu Kültür Merkezi Semt Kütüphanesi (2002), Abdülkadir Karahan Kütüphanesi(1993), şanlıurfa Valiliği şURKAV Kitaplığı(1992), şanlıurfa belediyesince oluşturulmuş şair Nabi Kütüphanesi(1988) de halk kütüphanesi hizmeti veren diğer bilgi merkezleridir.