Dönemin en önemli
özelliği ergenin bağımsızlık duygusunun artmaya başlamasıdır. Erken ergenlik
döneminde ergen bağımsızlık ve bağlılık duygusu arasında sıkışmıştır. Önceleri
amaç dengeyi bulmak olmuşken oysa orta ergenlik döneminde amaç bağımsızlıktır.

Ergen, ailesiyle
birey olma mücadelesini başlatır. Ve ailesine karşı gelmeye başlar. Ailesinin
hiçbir şey bilmediğine, sürekli ona engel olduğuna dair cümleler kurmaya
başlar. Telefonda arkadaşlarıyla konuşma süresi gittikçe artar, ödevlerini
yapmak, ders çalışmaktansa ergen, bazen 3-4 saat telefonda arkadaşlarıyla
konuşabilir.

KABUL GÖRME İSTEĞİ

Ailesinin yerini
arkadaşları almaya başlar, arkadaşları tarafından kabul görmek, bir gruba ait
olma isteği ergenin en büyük arzusudur. Hatta ergen, bir gruba ait olmak için
pek çok şeyi göze alabildiği için bu dönem kritik derecede hassas bir dönemdir.
Eğer gruptaki arkadaşları sigara içiyor, alkol- madde kullanıyor ise o da bu
maddelere yönelebilir. Gelişigüzel cinsel ilişkiler grupta yaşanıyor ise o da
sadece grup tarafından kabul görmek için bu tarz ilişkilere yönelebilir.

Bu dönem aynı
zamanda ergenin yaşam felsefesini, değer yargılarını, dini ve ahlaki
değerlerini sorgulama dönemidir. Bu sorgulama döneminde ergen için belirleyici
olan içinde yaşadığı kültür ve arkadaş ilişkileridir.

Öz-saygı ise
anne-baba ile olan ilişkisinden kazandıklarıyla şekillenir. Eğer anne baba
ergene “Sen değerlisin ve biz senin yanındayız” mesajı veriyor ise
ergenin kendisine olan saygısı olumlu bir şekilde gelişir. Ancak bazen ergenler
davranışlarıyla ebeveynlerini o kadar çok kızdırır ve kışkırtır ki aileler
ergenin bu davranışlarından bıkarlar ve ona “Sen değersizsin, bir işe
yaramazsın” mesajı verebilirler. Kendisiyle ilgili bu mesajı alan ergen
içinde bulunduğu çevrede hem ailesine hem de arkadaşlarına kendini kanıtlamak
için olumsuz davranışlarda bulunabilir ya da uygun olmayan alışkanlıklar
edinebilir.

SIĞINACAK LİMAN

Anne babaların bu
süreci iyi yönetmeleri çocuklarıyla arkadaş olmaktansa onlar için birer ebeveyn
olmaları, sığınacak liman, otorite figürü olmaları daha önemlidir. Ergen için
önemli olan başı derde girdiğinde ya da bir sıkıntısı olduğunda anlaşılma ve
yardım alma ihtiyacıdır. Aileler bu dönemde fırtınaya karşı sağlam durabilmeyi
becerebilmeliler. Ergenin ihtiyacına, gelişimine göre aileler de kendilerini
yenilemeliler. Ergen, ailesi tarafından fikirlerine saygı duyulmasını ve kabul
görmeyi ister. Bunu başarabilen ailelerin çocukları da daha olgun bir kimlik
geliştirebilirler.

Geç Ergenlik
Dönemi (18-21)

Meslek seçimi…
Gerçekçi hayaller…

Bu dönem gencin
kimlik gelişimini tamamladığı dönem olarak bilinir. Orta ergenlik döneminde
ergen bir kimlik arayışına girmiş ve bu uğurda gerekirse hem kendi iç
dünyasında hem de ailesi ve öğretmenleriyle çatışmalar yaşamıştı. İşte geç
ergenlik döneminde artık bu çatışmalar yavaş yavaş azalmaya başlar ve genç
kendi kimliğini oluşturur. Artık mesleki ilgiler, gelecekle ilgili gerçekçi
hayaller ön plana çıkmaya başlar. Orta ergenlik döneminin sonunda ergen eğer
olumlu bir kimlik geliştirmişse geç ergenlik döneminde de geleceğiyle ilgili
daha olumlu, daha akıllıca seçimler yapabilir. Çünkü ergen bu dönemde ne
istediğini daha iyi bilir ve istediğini elde etmek için mücadele etmeye başlar.
Bu mücadele artık diğerleri ve genç arasında değildir. Bu içsel mücadeledir.
Genç gelecekle ilgili kurduğu gerçekçi hayallere ulaşmak için ders çalışır,
sosyal ortamlarda daha uyumlu ve akılcı davranır. Orta ergenliğin fırtınalı ruh
hali bu dönemde eğer ruhsal bir sorun yok ise pek görülmez.