Konuk Yazar
2 Eylül 2016
Ali Ekber Yıldırım
için, telaş 6 ay öncesinden başladı.Yetiştiriciler, merada veya hazır yemle
besledikleri kurbanlıkları satarak hem yaptıkları masrafı çıkarmayı hem de para
kazanmayı bekliyor. Bu nedenle kurbanlık fiyatı yetiştiriciler için büyük öneme
sahip.
bulunmak isteyen yurttaşlar için de kurbanlık fiyatı çok önemli. Çünkü, ne
kadar para vereceklerini bilmek istiyorlar. Bütçelerini buna göre
ayarlayacaklar. Bugünlerde açıklanan çok farklı fiyatlar nedeniyle alıcı
da,satıcı da kararsız. Hatta şaşkın.
Devletin görevi,hem yetiştiriciyi hem de kurban alıp
kestirecek veya bağışta bulunacak hayırsever yurttaşları korumak.
Bu çerçeveden bakınca, kurbanlıklarla ilgili çok büyük bir
ekonomiden de söz etmek mümkün. Türkiye’de son 3 yıllık ortalamaya göre Kurban
Bayramında yaklaşık 900 bin büyükbaş, 2.5 milyonun üzerinde küçükbaş hayvan
kurbanlık olarak kesiliyor. Bu hayvanların beslenmesi için verilen yemin
maliyeti yaklaşık 2.5 milyar lira olduğu tahmin ediliyor. Kurbanlık hayvanların
ekonomik değeri ise yaklaşık olarak 7.5 milyar liranın üzerinde olduğu
hesaplanıyor.
Hayvancılık politikasındaki yanlış uygulamalar nedeniyle
geçmiş yıllarda yeterli hayvan olmadığı gerekçesi ile kurbanlıkların bir bölümü
ithalatla karşılandı. Yapılan ithalat yerli üreticiyi büyük zarara uğrattı. Bu
yıl bayram öncesi 100 bin baş besilik sığır ithalatı yapıldı. Fakat bu
hayvanlar kurbanlık amacıyla getirilmedi.Besilik olarak işletmelere
dağıtılıyor. En az 7-8 ay beslendikten sonra kesilecek. Bayram öncesi yapılan bu
ithalat psikolojik olarak kurbanlık fiyatını düşürebilir. Ayrıca, bazı art
niyetliler bu hayvanları besiye almadan kurbanlık olarak pazara sürebilir. Buna
da dikkat etmek gerekir.
Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik’in verdiği
bilgiye göre, kurbanlık standartlarına uygun 1 milyon 200 bin büyükbaş ve 3
milyon 700 bin küçükbaş hayvan var. Dolayısıyla kurbanlık temininde bir sıkıntı
yaşanmayacak.
Fiyat karmaşası var
Yeterli sayıda kurbanlık hayvan var. Bir çok kurum ve kuruluş
kurbanlık fiyatını açıkladı. Bazıları bağışları artırmak için medyada tanıtım
ve reklam çalışması yapıyor. Açıklanan fiyatlar arasında büyük farklılıklar
var. Bu nedenle vatandaşın da kafası karışık. Nereden hangi fiyata kurbanlık
alacağına karar veremiyor.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği, illere ve canlı ağırlığa göre
farklılık göstermekle birlikte kurbanlık fiyatlarının büyükbaş hayvan için
hayvan başına 2 bin 850 lira ile 15 bin 200 lira arasında olacağını açıkladı.
Ziraat Odaları Birliği,küçükbaş kurbanlık fiyatlarını ise hayvan başına 450
lira ile 1700 lira arasında değişeceğini bildirdi.
Diyanet İşleri Başkanlığı kurbanlık fiyatını hisse başına 690
lira olarak açıklarken, Kızılay “vekaletle kurban kesim kampanyası” kapsamında
yurt içinde bir hisseyi 740 lira, yurtdışı için ise 475 lira olarak
belirledi.Mehmetçik Vakfı’nın vekaleten kurban bedeli ise hisse başına 790
lira. Ayrıca, döviz bazında ödeme yapmak isteyenler 265 dolar veya 237 avro
bağışta bulunarak Mehmetçik Vakfı’na vekaleten kurban kestirebilecek. Daha bir
çok kurum veya vakfın açıkladığı fiyat var.
Bir kaç yıldan beri hipermarket zincirleri de kurbanlık satışı
yapıyor.Marketlerin açıkladığı fiyat,karkas ağırlığına göre kurbanlık koç
fiyatı 775 lira ile 900 lira arasında değişiyor. Büyükbaş hayvanın hisse fiyatı
ise 780 ile 980 lira arasında.Bir hisse, büyükbaş hayvanın 7’de biri olarak
kabul edildiğinde yaklaşık 5-7 bin liraya geliyor.
Fiyatlardaki farklılık nereden kaynaklanıyor?
Öncelikle satın alınacak kurbanlık hayvanın cinsine göre fiyat
değişiyor. Küçükbaş hayvan alındığında daha düşük,büyükbaş hayvan alımında daha
yüksek para ödeniyor. Kaldı ki, hem Ziraat Odaları Birliği’nin hem de
marketlerin açıkladığı kilogram fiyatı dikkate alındığında küçükbaş kurbanlığın
karkas fiyatı kilogram başına ortalama 11 ile 20 lira arasında değişirken,
büyükbaş kurbanlığın kilogram fiyatı 14 lira ile 22 lira arasında değişiyor.
Diyanet İşleri Başkanlığı,Kızılay ve Mehmetçik Vakfı gibi
vekaleten kurban kesimi yapan ve hisse bazında satış yapan kurumların
açıkladığı fiyat ise hayvanın tümünü değil sadece 1 hissesini yani bir bölümünü
kapsıyor. Bu nedenle fiyat 690-790 lira arasında değişiyor. Her bir hisse
genellikle büyükbaş hayvanın 7’de birini kapsıyor.
Marketlerdeki kurbanlık satışı da hisse olarak yapılıyor.
Fakat bu marketlerde kurbanlık almak isteyene hayvanın derisi,iç organları
alındıktan sonra sadece karkas et satışı yapılıyor. Bu nedenle fiyat farkı
oluşabiliyor.
Özetle, Kurban Bayramı süresince yaklaşık 900 bin büyükbaş ve
2.5 milyonu aşkın küçükbaş hayvan kesimi olacak. Kurbanlıklar için çok farklı
fiyatlar açıklandı. Ancak asıl fiyatı belirleyecek olan arz ve talep olacak.
Geçmiş yıllarda olduğu gibi bayramı takip eden günlerde özellikle kırmızı et
satışında düşüş olacaktır. Kurbanlık alacakların fiyatı kadar hayvanın sağlıklı
olduğuna ve veteriner hekim tarafından kontrol edildiğine dikkat etmeleri büyük
önem taşıyor. Ayrıca, Trakya’nın Şap Hastalığı’ndan ari bölge olması nedeniyle
Anadolu’dan Avrupa’ya hayvan geçişinin yasak olduğunu da hatırlatmakta yarar
var.
Kurbanlık fiyatları(TL):
Türkiye Ziraat Odaları Birliği;
— Küçükbaş hayvan fiyatı 450- 1700
— Büyükbaş hayvan fiyatı 2.850-15.200
Diyanet İşleri Başkanlığı(1 hisse): 690
Mehmetçik Vakfı( 1 hisse): 790
Kızılay(1 hisse) : 740
Market zincirleri( 1 hisse) : 980