Örneğin;
Bedestan’daki sabah duası ve bazı çarşılardaki mezatla alışverişler gibi.

Aslında
ilimiz ahalisinin büyük çoğunluğu Ahiliğin ne olduğunu bilir ama bir kez de ben
bu önemli konuyu dile getirmek istedim.

Adını
Arapça “Kardeşim” anlamına gelen “Ahi” veya “cömert” anlamına gelen Türkçe
“Akı” sözcüğünden alan Anadolu Selçukluları ve Osmanlı devletinin kuruluş
döneminde yaygınlık kazanan esnaf ve zanaatkârlar örgütünün temeli Moğol
istilasından kaçan Horasanlı esnaf ve zanaatçılar arasında bulunan “Baba İlyas”
tarafından atılmıştır.

Ahiliği
13. yüzyılda ilk kez kurum haline getiren ise Ahi Evran’dır. İran’ın Hoy
kasabasında 1161 tarihinde bir Türk ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Ahi
Evran, 1 Nisan 1261 tarihinde Kırşehir’de vefat etmiştir. Asıl adı (Ahmet
el-Hoyidira’dır)

Tahsilini
Azerbaycan’da ve Horasan’da büyük Türk ve İslâm düşünürü Ahmet Yesevi’nin
talebelerinden alan, bilahare de Evhaddin Kirmâni ile tanışan Ahi Evran bir çok
konuda eser yazmış büyük Türk alimi ve zenaatkârıdır.  Ahilikteki en büyük amacı;  Vasıflı insan yetiştirerek, üreterek, alın
teriyle helal kazanç elde etmektir. Bu onun en büyük ideali olmuştur.

Kendisini
minnet ve şükranla anıyor, hakkında cenabı mevlanın lütuf ve rahmetinin bol
olması için dua ediyorum. Bazı tarihçilerin belirttiklerinin aksine, ahiliğin
ilke, kural ve törenleri ile gerek Bizans kültürü ve gerekse Abbasi halifesi
Nasruddin’in kurduğu feta teşkilatı ile bir bağı saptanamamıştır. Ancak var
olan değerlerin uygun olanları da red edilmemiş ve kabul görmüştür.

Tamamen
Türk İslâm kültürünün sentezi olan Ahilik ve Bacuyun (Kadınların Ahi örgütü)
teşkilatları, Anadoluyu bin yıldır yurt edinmiş milletimizin ve toplum
yapımızın omurgasını teşkil etmiş ve hak ettiği saygınlığı her zaman görmüştür.

Urfa’da
yedi göbek Göncü zanaatının Ahi şeyhlerinden olan ailemin büyükleri ve bizzat
zanaat icra eden rahmetli amcalarımdan ve babamdan dinlediğime göre, esasta
Ahilik; topluma vasıflı insan yetiştirmek için kurulmuştur. Kazançta belirli
topluluklar biçiminde ortaklık, alım-satım işlerinde birlikte hareket,
özellikle kalitede standartlaşma temel ilkedir.

Ahilikte
bozuk ve çürük mal satılmaz, aksine davrananlar ise meslekten dışlanırdı.

Kendi
aralarındaki öz denetim, fiyatların konulan narhın dışında gelişmesini önlerdi.

Esasen
ahilik ahlakının dört temel prensibi vardı.

1-Kuvvetli
ve galip durumdayken af etmek,

2-Hiddetliyken
sakin davranmak,

3-Dost
olmayana bile iyilik yapmak,

4-Kendisi
muhtaçken bile başkasına yardım etmek olarak sayabiliriz.

Ayrıca
Ahilerin Gönül kapısı, sofrası ve eli açık, namahrem bakımından ise; gözü, dili
ve beli kapalı olmalıdır.

Ahilik
teşkilatına münkir ve münafık olduğu belirlenenlere falcılar, münnecimler haram
edilmiş içki içenler, gereksiz yere hayvan öldüren, süfli işlerle iştigal eden
kimseler alınmazdı.

Ahilikte
hiyerarşi şöyle sıralanırdı:

Yiğit,
Yamak, Çırak, Kalfa, Usta, Ahi, Şeyh, Halife ve Şeyh-ul meşâyih

Ahilik
teşkilatlarının meslek grubuna göre bilinen ve inanılan pirlerini  büyüklerimden duymuş ve not almıştım. Bunları
aşağıya çıkarmayı vazife bildim. Eksiklerim varsa af ola..

Göncüler
ve Debbağlar: Ahi Evran, Berberler: Hz.Salman Farisi, Terziler: İdris Peygamber
(AS), Ayakkabıcılar: Ekber Yemeni, Nalbantlar: Ebulkasım Leyhan, Kasaplar:
Kasap Cömert, Saraçlar: Ebul Nasır Haşimi, Bakkallar: Hadi İbni Lebbaş,
Kuyumcular: İmam Yusuf, Kürkçüler: Hz.Salih Peygamber (AS), Kahveciler: İmam
Hasan Şeyh, Kazancı ve Kalaycılar: Nasır İbni Abdullah, Saatçılar: Hz.Yusuf
Peygamber (AS), Fırıncılar: Ebu Habibi Muhittin, Şekerciler: Hasan Basri,
Zahireciler: İmam Muhammet Gazelli, Değirmenciler: Hz.Davut (AS) ve Ebu Zeyd
Müslüm, Marangozlar: Hz.Habib Neccar, Aşçılar; Muhammed İbni Babari, Cerrahlar:
Hz.Lokman Ebu Ubeyid İbni Cerrah, Silahtarlar: Hz.Ali İbni Ebu Talip (R.A.),
Çarıkçılar: Hz.Abdulgaffar Fahher, Demirciler: Hz.Davut  (AS)ve Ebu Zehl İbni Müslüm… Cenabı Allah
(cc) hepsinden razı olsun ve bu zat-ı muhteremlerin kabirleri nur dolsun.

Ahilikle
ilgili bugün ilimizde yapılacak olan etkinlikleri tertip eden,  bu konuda görevli olan ve emeği geçen herkesi
yürekten kutluyorum.

 Dürüst
ve şeffaf bir toplumda; lütufta geride, kahırda önde olan dostlarınızın çok
olması dileği ile kalın sağlıcakla…