Cihat Kürkçüoğlu
22 Mart 2006
1973 yılında yürürlüğe giren 1710 sayılı “Eski Eserler Kanunu” nda tüm yurt çapındaki taşınmaz kültür varlıklarının tescilini, gruplandırılmasını ve koruma alanlarının tespitini yapma, onarımları ile ilgili projeleri onama, bunlardan özelliğini kaybetmiş olanların tescil kaydını kaldırma, kentsel sit alanlarının tescilinden itibaren üç ay içersinde geçiş dönemi yapı şartlarını belirleme, koruma amaçlı imar planları ile bunların her türlü değişikliklerini inceleyip karar alma yetkisi Ankara’daki Anıtlar Yüksek Kurulu’na verilmiş bulunuyordu. Uygarlıklar ülkesi Türkiye’deki on binlerce eserin bu tür sorunlarının tek kurulla çözülemeyeceği anlaşıldığından 2863 sayılı yasa ile Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulları oluşturuldu. Sayıları 20’yi bulan bölge kurulları da son yıllarda yetersiz kalınca, yeni kurulların oluşturulmasına gereksinim duyulmaya başlandı. şanlıurfa’da son 10 yıl içersinde şanlıurfa Valiliği, şURKAV (şanlıurfa Kültür Sanat Eğitim ve Araştırma Vakfı) ve özel kişiler tarafından yapılan restorasyonlara ait projeler Diyarbakır Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Bölge Kurulu’na sunuluyordu. Ancak bu kurul, kendisine bağlı olan diğer illerden de gelen onlarca projeye yetişemiyor ve en basit onarım projelerinin onanması 1-2 yılı buluyordu. Projelerin daha çabuk karara bağlanabilmesi için yerel kurulların oluşturulmasının zorunlu hale geldiğini, şanlıurfa Ticaret ve Sanayi Odası dergisi’nin 2001 yılında yayınlanan 4. sayısında bir makale halinde gündeme getirmiştim. 24 Kasım 2004’de ilimizi ziyaret eden Kültür ve Turizm Bakanı Erkan Mumcu’ya Vali şemsettin Uzun’un makamında sunduğum brifingde, Urfa’da Koruma Kurulu’nun kurulması gerektiğini sayın bakana önermiştim. Sayın Mumcu bu önerimi uygun görmüş ve Urfa’ya bölge kurulu kuracakları sözünü vermişti. Bunun üzerine sayın valimiz şemsettin Uzun tarafından hemen Kültür ve Turizm Bakanlığı’na gerekli başvuru yapıldı. Sayın bakanının söz vermiş olmasına karşın gelen yanıtta teklifimizin gerçekleştirilmesinin mümkün olmadığı bildiriliyordu. Üzülmüştük, ancak böylesine önemli bir konunun peşini bırakmamak gerekiyordu. şanlıurfa Hizmet Gazetesi’nin 16 şubat 2005 tarihli sayısında yayınlanan yazımda konuyu tekrar gündeme getirdim ve bu kurulun mutlaka Urfa’da kurulması gerektiği konusundaki görüşümü yineledim. Ayrıca AK Parti şanlıurfa milletvekili sayın Müfit Yetkin’i ilgilenmesi amacıyla bilgilendirdim. 12 Nisan 2005 tarihinde ilimizi ziyaret eden Kültür ve Turizm Bakanı Atilla Koç’a Vali şemsettin Uzun’un makamında sunduğum brifingde de konuyu gündeme getirerek sayın bakana arz ettim. Sayın Bakan, bu konuyu zaten düşündüklerini ve bölge kurullarının sayısını arttırılması konusunda çalışmalar yaptıklarını ve bunlardan birinin de Urfa’da olacağını söyledi. Sayın Atilla Koç, 16 Haziran 2005 tarihinde Ankara’da makamında yaptığımız ve ilimizin turizm sorunlarının görüşüldüğü toplantıda, mevcut yirmi koruma kuruluna ek olarak içlerinde Urfa’nın da bulunduğu sekiz yeni kurulun ve bunların sekreterya görevini yürütecek olan Bölge Müdürlüklerinin kurulmasına dair Bakanlar Kurulu Kararı’nın sayın Cumhurbaşkanının onayına sunulduğu müjdesini bizlere verdi. Sayın Koç, Koruma Kurulu için çevre illerin de talipli olduklarını, bu konuda kendilerine çok baskı yapıldığını, ancak Urfa’nın potansiyelini dikkate alarak tercihlerini şanlıurfa’dan yana kullandıklarını söyledi. Cumhurbaşkanı tarafından onaylanan bu karar 20.06.2005 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Koruma Kurulu ve Bölge Müdürlüğü hizmet binası için şanlıurfa’daki en uygun yapının Meclis Evi olacağı Vali şemsettin Uzun tarafından bakanlığa önerildi ve bu öneri bakanlık tarafından uygun görüldü. Bölge Müdürlüğü görevine şehir Planlamacısı Ferhat Karagözlü, araştırmacı kadrosuna da DÖSıM tarafından iki arkeolog bir sanat tarihçisi atandı. Diğer personelin atanması ise önümüzdeki günlerde tamamlanacak. Yedi kişiden oluşan Bölge Kurulu üyeliklerine Prof.Dr. Hasan Tahsin Fendoğlu, Doç.Dr.Berrin Alper, Yrd.Doç.Dr.Cihat Kürkçüoğlu, şehir Planlamacısı Yusuf ızzettin Turnalar Kültür ve Turizm Bakanlığınca, Doç.Dr.Mustafa Servet Akpolat ve Yrd.Doç.Dr. Mustafa Yeğin YÖK tarafından atandı. Bakanlığın atayacağı beşinci üyenin ismi ise henüz belli olmuş değil. 16 Mart 2006 tarihinde TBMM Evi’nde düzenlenen, Milletvekili Müfit Yetkin, Kültür varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü Orhan Düzgün, Vali Yusuf Yavaşcan, Belediye Başkanı Dr.Ahmet Eşref Fakıbaba ve çok sayıda davetlinin katıldığı bir törenle şanlıurfa Kültür ve Tabiat varlıkları Koruma Kurulu’nun ve Bölge Müdürlüğü’nün açılışı ve ilk toplantısı yapıldı. Kurulun Urfa’da kurulması konusunda bu güne değin karınca kararınca yaptığım çalışmalar, 1988 yılında Hasan Korkmazcan başkanlığında Urfa’yı ziyaret eden TBMM Kültür Sanat Yayın Kurulu üyelerine Urfa evleri ile ilgili yaptığım slayt sunumu ve bu sunumun etkisi ile kurulun şahap Bakır Evi’ni (TBMM Evi) satın almaya karar vermesi, değerli dostum mimar Cevher ılhan’ın bu evi kendi şahsına alıyormuş gibi mülk sahibi ile pazarlık ederek kendi cebinden bir miktar avans ödemesi ve TBMM’nden gelecek paranın gecikmesi üzerine zaman kazanmak için mülk sahibine “Eşimin altınlarının satılmasını bekliyorum” şeklinde söylediği beyaz yalan (Kamulaştırma yapılmış olsa idi fiyat çok yükselebilirdi), valilerimizden şahabettin Harput’un evin restorasyonunu başlatması, Muzaffer Dilek’in geriye kalan % 80’lik bölümü il özel idaresinin olanaklarını da kullanarak tamamlaması, açılış töreninde ve ilk toplantıda gözlerimin önünden film şeridi gibi geçti. Tüm bu tatlı anılar sonunda mutlu sona ulaşmak, onurlu bir görev olan Koruma Kurulu üyeliğine Kültür ve Turizm Bakanlığınca layık görülmek, ilk toplantıda değerli üye arkadaşlarım tarafından başkan yardımcılığına seçilmiş olmak (Başkanlığa Prof.Dr.Hasan T. Fendoğlu seçildi), AK Parti şanlıurfa Milletvekili sayın Müfit Yetkin’in bana söylediği “Hocam yıllardır arzu ettiğiniz olayın gerçekleşmiş olması sizi mutlu etmiş olmalı” şeklindeki sözleri açılış günü bana tarifi imkânsız güzel duygular yaşattı. şanlıurfa Koruma Kurulu’nun kuruluşunu Bakanlar Kurulu’na sunan Kültür ve Turizm Bakanı sayın Atilla Koç’a, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü sayın Orhan Düzgün’e ve emeği geçen herkese şükranlarımı sunuyorum. Bu güne değin şanlıurfa’nın kültür ve tabiat varlıkları ile ilgili projelerini, sorunlarını özverili çalışmaları ile karara bağlayan Diyarbakır Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu üyelerine en içten saygılarımı iletiyorum. ılk toplantımızda görüşülen dosyalar ile ilgili olarak bizleri bilgilendiren Diyarbakır Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Bölge Müdürü Mihriban Karaaslan, Nevşehir Bölge Müdürü Mevlüd Coşkun ve arkadaşlarına teşekkür ediyorum. Görev alanı içersinde şanlıurfa, Mardin ve Adıyaman illeri bulunan şanlıurfa Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Bölge Kurulu’nun ülkemize ve bu üç ilimize hayırlı olmasını diliyorum.