Harran-Soğmatar Turizm Kuşağı, İnanç ve Kültür Turizmi yönü ile eşsiz değerlere sahip Şanlıurfa’nın en önemli turizm güzergahıdır.

Bu güzergah, Harran- Çoban Mağaraları-Bazda Mağaraları-Han el-Ba’rür Kervansarayı – şuayb şehri Harabeleri ve Soğmatar’dan oluşmaktadır. istenildiğinde bu güzergahın sonuna Eyüp Peygamber’in, hanımı Rahime Hatun’un ve Elyesa’ Peygamber’in türbelerinin yer aldığı Eyüp Nebi Beldesi de dahil edilerek tüm bu yerler bir günlük bir turla gezilebilmektedir.

Bu yazımda, söz konusu güzergah üzerindeki yerleri ve çözümlenmesi gereken acil sorunlarını sizlerle paylaşmaya çalışacağım.

HARRAN: Höyüğü, Yakup Peygamber Kuyusu, surları, iç kalesi, Emevi döneminden kalma Ulu Camisi, Hayat el-Harrani Camii, konik kubbeli evleri ile Harran ören yeri GAP bölgesinin önemli bir turizm merkezidir.

Gölgede 45-46 dereceyi bulan sıcaklıkta harabeleri gezen turistler dinlenme ve serinleme olanağı olmadığı için buradan ayrılma zorunda kalmaktadır.
Bu nedenle, turistlerin konaklama yapmaları, en az bir gece yatmaları konusunda çalışmalar yapılmalıdır.

-Turistlerin konaklamalarını sağlamak için Harran’da kubbe evlerin yoğun olduğu bir bölge, yöre mimarisine uyumlu olmayan beton yapılardan arındırılmalı, yüzme havuzları ve yeşil parkları ile tatil köyü olarak değerlendirilmelidir.
-Harran’da ev pansiyonculuğunun geliştirilmesi ve model uygulaması için, Bakanlık, Valilik ve Belediye öncülük etmelidir.
-Harran kentsel sit alanındaki betonarme yapılaşma kesinlikle önlenmeli,

BAZDA MAĞARALARI: Harran, Şuayb şehri gibi ören yerlerinin antik yapılarını inşa etmek için dağdan taşlar alınmasıyla oluşmuş Anadolu’nun en büyük antik taş ocağıdır. Eyyübiler döneminde işletildiğine dair Arapça kitabeleri vardır.

-Mağarayı taşıyan payeler çatlamıştır ve üzerindeki ağır yük nedeniyle her an yıkılma tehlikesi göstermektedir. Bu önemli mağaranın yıkılıp yok olmaması için taşıyıcı payeler çelik kelepçelerle mutlaka güçlendirilmelidir. Bu iş için teknik bir ekip görevlendirilmelidir.

-İçerisinde tünelleri, galerileri, sarnıçları ve meydanları bulunan, yer yer iki katlı olan bu antik mağara taş ocağı, yapılacak kazılarla moloz atıklarından arındırılmalıdır.
-Mağaranın elektrik aydınlatılması yapılarak turistlerin gezip dinlenebileceği bir konuma getirilmelidir.

-Turistlerin tuvalet ihtiyacı için gereken önlemler alınmalıdır.

HAN EL-BARÜR KERVANSARAYI: Miladi 1228 tarihli olan bu kervansaray Eyyübiler dönemine aittir. GAP Bölgesinde Selçuklu Ker-vansarayları plan tipini yansıtan tek kervansaray olup harap bir durumdadır.

-Kervansaray restore edilerek ayağa kaldırılmalıdır.

ŞUAYB ŞEHRİ HARABELERİ: Roma döneminden kalma, büyük bir antik şehir kalıntısıdır.

Şuayb Peygamber’in burada yaşadığına inanılmakta ve kalıntılar arasındaki bir mağara “Şuayb Peygamber Makamı” olarak ziyaret edilmektedir. şehrin altında yüzlerce mağara, kaya mezarı bulunmaktadır ve bunların önemli bir bölümü tünellerle birbirine bağlanmış durumdadır. Ancak tüm mağaraların içerisi moloz ve toprakla dolmuş olduğundan gezilememektedir.

-Şuayb şehri’nde arkeolojik kazılara başlanılmalıdır. Ancak uzun yıllar sürecek olan bu kazılardan önce, yüzlerce mağara ve kaya mezarı moloz atıklarından ve topraktan temizlenmeli, aydınlatılması yapılarak gezilebilir duruma getirilmelidir.

SOĞMATAR HARABELERİ : Musa Peygamber’in buradaki bir kuyunun başında Şuayb Peygamber’in kızlarıyla tanıştığına inanılmakta ve bu kuyu günümde “Hz.Musa Kuyusu” olarak ziyaret edilmektedir.

-Soğmatar, eski Mezopotam’yada gök cisimlerinin (gezegenlerin) kutsal sayıldığı Pagan (Putperestlik) inancının Harran’la birlikte önemli bir merkez şehri idi. Bu inanca ait kutsal tepe, gezegen tanrıları tasvir eden M.S. 150-200 tarihli kabartmaların bulunduğu Poğnon Mağarası, Gezegen tapınakların kalıntıları, kaya mezarları ve Höyük Soğmatar’ın gezilip görülmesi gereken kültür varlıklarıdır.

-Projesi Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu’nca onanmış olan, turistlerin tuvalet ve kafeterya ihtiyacını içersine alan “Hz.Musa Kuyusu” Çevre Düzenleme Projesi”ne bir an önce başlanılmalıdır.

-Poğnon Mağarası’nın çevre düzenlemesi yapılmalıdır.

-Ören yerindeki mağaraların, kaya mezarlarının ve gezegen tapınaklarda temizlik çalışmaları yapılarak elektrik aydınlatılmaları sağlanmalıdır.

-Soğmatar höyüğünde arkeolojik kazılara başlanılmalıdır.

Harran-Soğmatar Turizm Kuşağı, ınanç ve Kültür Turizmi yönü ile eşsiz değerlere sahip şanlıurfa’nın en önemli turizm güzergahıdır.
Bu güzergah, Harran- Çoban Mağaraları-Bazda Mağaraları-Han el-Ba’rür Kervansarayı – şuayb şehri Harabeleri ve Soğmatar’dan oluşmaktadır. ıstenildiğinde bu güzergahın sonuna Eyüp Peygamber’in, hanımı Rahime Hatun’un ve Elyesa’ Peygamber’in türbelerinin yer aldığı Eyüp Nebi Beldesi de dahil edilerek tüm bu yerler bir günlük bir turla gezilebilmektedir.
Bu yazımda, söz konusu güzergah üzerindeki yerleri ve çözümlenmesi gereken acil sorunlarını sizlerle paylaşmaya çalışacağım.
HARRAN: Höyüğü, Yakup Peygamber Kuyusu, surları, iç kalesi, Emevi döneminden kalma Ulu Camisi, Hayat el-Harrani Camii, konik kubbeli evleri ile Harran ören yeri GAP bölgesinin önemli bir turizm merkezidir.
-Dar ve yetersiz olan Harran-Soğmatar yolu, büyük turist otobüslerinin rahatlıkla seyehat edebileceği şehirler arası karayolu özelliğine kavuşturulmalıdır.
-Yaz aylarında çok sayıda turistin ziyaret ettiği Harran’da kaymakamlığa ait Bazda Motel dışında konaklama tesisi bulunmamaktadır. Gölgede 45-46 dereceyi bulan sıcaklıkta harabeleri gezen turistler dinlenme ve serinleme olanağı olmadığı için buradan ayrılma zorunda kalmaktadır. Bu nedenle, turistlerin konaklama yapmaları, en az bir gece yatmaları konusunda çalışmalar yapılmalıdır.
-Turistlerin konaklamalarını sağlamak için Harran’da kubbe evlerin yoğun olduğu bir bölge, yöre mimarisine uyumlu olmayan beton yapılardan arındırılmalı, yüzme havuzları ve yeşil parkları ile tatil köyü olarak değerlendirilmelidir.
-Harran’da ev pansiyonculuğunun geliştirilmesi ve model uygulaması için, Bakanlık, Valilik ve Belediye öncülük etmelidir.
-Geçtiğimiz yıllarda Harran’da Kültür Bakanlığı’nca satın alınan 5 adet konik kubbeli ev bir an önce restore edilerek, turizmin hizmetine sunulmalı, bunlardan uygun olanı DÖSıM El Sanatları Ürünleri Mağazası olarak değerlendirilmelidir.
-Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu’nca onanmış olan Yakup Peygamber Kuyusu Çevre Düzenleme Projesi’ne başlanılmalıdır.
-Harran Höyüğünde 1983 yılından beri Dr.Nurettin Yardımcı başkanlığında sürdürülen kazıların hızlandırılması için her yıl yeterli oranda ödenek ayrılmalı ve kazı başkanına gereken destek verilmelidir.
-Harran Kalesi ve şehir surlarının restorasyonuna başlanılmalıdır.
-Harran kentsel sit alanındaki betonarme yapılaşma kesinlikle önlenmeli, bu yapılarda oturan halk, TOKı’nin yapacağı konutlara taşınmalı, böylece sit alanındaki betonarme yapılar yıkılmalıdır.
BAZDA MAğARALARI: Harran, şuayb şehri gibi ören yerlerinin antik yapılarını inşa etmek için dağdan taşlar alınmasıyla oluşmuş Anadolu’nun en büyük antik taş ocağıdır. Eyyübiler döneminde işletildiğine dair Arapça kitabeleri vardır.
-Mağarayı taşıyan payeler çatlamıştır ve üzerindeki ağır yük nedeniyle her an yıkılma tehlikesi göstermektedir. Bu önemli mağaranın yıkılıp yok olmaması için taşıyıcı payeler çelik kelepçelerle mutlaka güçlendirilmelidir. Bu iş için teknik bir ekip görevlendirilmelidir.
-ıçerisinde tünelleri, galerileri, sarnıçları ve meydanları bulunan, yer yer iki katlı olan bu antik mağara taş ocağı, yapılacak kazılarla moloz atıklarından arındırılmalıdır.
-Mağaranın elektrik aydınlatılması yapılarak turistlerin gezip dinlenebileceği bir konuma getirilmelidir.
-Turistlerin tuvalet ihtiyacı için gereken önlemler alınmalıdır.

HAN EL-BARÜR KERVANSARAYI: Miladi 1228 tarihli olan bu kervansaray Eyyübiler dönemine aittir. GAP Bölgesinde Selçuklu Kervansarayları plan tipini yansıtan tek kervansaray olup harap bir durumdadır.
-Kervansaray restore edilerek ayağa kaldırılmalıdır.

şUAYB şEHRı HARABELERı : Roma döneminden kalma, büyük bir antik şehir kalıntısıdır. şuayb Peygamber’in burada yaşadığına inanılmakta ve kalıntılar arasındaki bir mağara “şuayb Peygamber Makamı” olarak ziyaret edilmektedir. şehrin altında yüzlerce mağara, kaya mezarı bulunmaktadır ve bunların önemli bir bölümü tünellerle birbirine bağlanmış durumdadır. Ancak tüm mağaraların içerisi moloz ve toprakla dolmuş olduğundan gezilememektedir.
-Harran kadar önemli bir ören yeri olan şuayb şehri’nde arkeolojik kazılara başlanılmalıdır. Ancak uzun yıllar sürecek olan bu kazılardan önce, yüzlerce mağara ve kaya mezarı moloz atıklarından ve topraktan temizlenmeli, aydınlatılması yapılarak gezilebilir duruma getirilmelidir.
-şuayb Peygamber’in makamı olarak ziyaret edilen mağaranın çevre düzenlemesi yapılmalıdır.
-Turistlerin tuvalet ve içecek gibi ihtiyaçlarını karşılayacak bir kafeterya yapılmalıdır.

SOğMATAR HARABELERı : Musa Peygamber’in buradaki bir kuyunun başında şuayb Peygamber’in kızlarıyla tanıştığına inanılmakta ve bu kuyu günümde “Hz.Musa Kuyusu” olarak ziyaret edilmektedir.
-Soğmatar, eski Mezopotam’yada gök cisimlerinin (gezegenlerin) kutsal sayıldığı Pagan (Putperestlik) inancının Harran’la birlikte önemli bir merkez şehri idi. Bu inanca ait kutsal tepe, gezegen tanrıları tasvir eden M.S. 150-200 tarihli kabartmaların bulunduğu Poğnon Mağarası, Gezegen tapınakların kalıntıları, kaya mezarları ve Höyük Soğmatar’ın  gezilip görülmesi gereken kültür varlıklarıdır.
-Projesi Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu’nca onanmış olan, turistlerin tuvalet ve kafeterya ihtiyacını içersine alan “Hz.Musa Kuyusu” Çevre Düzenleme Projesi”ne  bir an önce başlanılmalıdır.
-Poğnon Mağarası’nın çevre düzenlemesi yapılmalıdır.
-Ören yerindeki mağaraların, kaya mezarlarının ve gezegen tapınaklarda temizlik çalışmaları yapılarak elektrik aydınlatılmaları sağlanmalıdır.
-Soğmatar höyüğünde arkeolojik kazılara başlanılmalıdır.

 EğıTıM  HıJYEN ve TANITIM:
-Harran-Soğmatar Turizm kuşağındaki merkezlerin halkına; turizm bilinci, sağlık ve hijyen konularında eğitim verilmelidir.
-Bölgede örnek WC’ler oluşturulmalıdır.
-Bu önemli turizm kuşağındaki merkezler “HARRAN” başlığı ile WEB sitesinde tanıtılmalıdır.
-Bu kuşağı tanıtan CD’ler ve broşürler hazırlanmalıdır.