Urfa tarımında 2022 daha zor geçecek

Türkiye için 2022 yılı kolay geçmeyeceği daha ilk günden belli oldu. Yılbaşı gece yarısı elektrik, doğalgaz, benzin, motorin, LPG gibi üretimi, yaşamın her alanını doğrudan etkileyecek ürünlere yapılan zamlar maliyet artışını ve beraberinde fiyat artışı getirecek.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun çok tartışılan verilerine göre, Aralık 2021 tüketici fiyat endeksinde yani enflasyonda yüzde 13,58 oranında artış kaydedildi. Yıllık enflasyon ise yüzde 36,08 olarak açıklanmıştı.

Girdiler arttı, tarımın bitişini seyrediliyor

2021 yılında yaşanan kuraklığın etkisi ile buğday, arpa, nohut, mercimek gibi bir çok üründe ciddi üretim kayıplarına neden oldu. Buğdayda son 14 yılın, arpada son 32 yılın en düşük üretimi gerçekleşti. Fiyatlar aldı başını gitti. Hasat zamanı ton başına 2 bin 250 lira olarak açıklanan ekmeklik buğday fiyatı iki katından daha fazla artarak 5 bin liraya kadar yükseldi. Arpada 1750 lira olarak açıklanan alım fiyatı 4 bin liranın üzerine çıktı. Bugün marketlerde kilosu 20 liranın altında bakliyat ürünü kalmadı.

Mazotun litresi 14 liraya dayandı. Kimyevi gübrelerin tonu ortalama 14-15 bin lira. Daha yüksek fiyatlı olanlar da var. Bir römork hayvan gübresi bile bin lirayı geçti. Sulama için kullanılan elektrik yapılan zamlarla kullanılamaz noktaya geldi. Devletin kontrolündeki elektrik, doğalgaz, mazot gibi temel girdilerin fiyatını artıran hükümet, tarımda üretimin bitişine seyirci kalıyor. Bu temel girdilerde fiyatlar artınca otomatik olarak tüm ürünlerde, fiyatlar artıyor.

Çiftçinin ekim planları suya düştü

Çiftçi, gübre, mazot gibi temel girdilerdeki yüksek zamlar nedeniyle sonbahar ve kış ekimlerini yeterli düzeyde yapamadı. Yeni zamlar gübre, ilaç, tohum başta olmak üzere bir çok girdinin fiyatını artırdı. Üretim yapmak daha da zorlaştı. Yeni elektrik zammıyla çiftçi sulama yapamayacak noktaya geldi. Elektriğe 150 kilowatsaate kadar yüzde 52 daha fazla tüketene yüzde 127 oranında zam yapıldı. Tarımsal sulama abonelerine yapılan zam yüzde 92. Yani sadece sulamadan dolayı çiftçinin elektrik faturası yaklaşık iki katına çıkacak. Bir çok çiftçi bu fiyatlarla kuyudan su çekemeyecek durumda. Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’nin ikide bir sosyal medyada paylaştığı baraj yapımı, milleti suyla buluşturma projeleri, milleti zamla buluşturma projesine dönüştü.

Sadece tarımsal sulamadan dolayı tarım ürünleri, gıda ürünlerinin fiyatlarında ciddi artışlar olacak. Bu faturayı ödeyemeyecek çiftçiler üretimden vazgeçecek ve üretim azalınca fiyatlar daha da yükselecek. Sadece çiftçi değil, tüketici çok ağır bedeller ödeyecek.

Gübre, mazot, yem zamları devam edecek

Bitkisel üretim yapanlar için gübre, mazot, enerji fiyatlarındaki zamlar maliyeti artırırken, hayvancılık yapanlar için en önemli girdi olan yemde fiyat artışları kaçınılmaz olacak. Hem içerdeki bu girdi fiyatlarının artışına bağlı olarak hem de yem hammaddelerinin yüzde 60’ının ithalatla karşılanması nedeniyle yem fiyatlarındaki artış devam edecek. Hayvancılık yapmak artık her geçen gün daha zor olacak. Yem fiyatları artarken üreticinin karkas et ve çiğ süt fiyatlarının aynı oranda artmaması nedeniyle hayvancılıkta yeni bir darboğaza girilebilir.

Enflasyon yüzde 36, tarım destekleri yüzde 12,5 artı

Enflasyon verilerine bakıldığında yıllık enflasyon yüzde 36,08 olurken, 2022 bütçesinde tarım desteklerinde yapılan artış 2021 bütçesine göre yüzde 12.5 oldu. Yani enflasyon artışının üçte biri kadar artış yapıldı. Çiftçi enflasyona ezdirildi. Tarıma 2022 bütçesinden 22.8 milyar lira doğrudan destek ödemesi yapılacak.

Hem girdi fiyatları, maliyetler hızla artarken hem de çiftçiye ödenecek desteklerde ciddi düşüş olacak. Üretici desteğinin ciddi oranda erimesi üretimi olumsuz etkileyecek faktörlerden birisi olacak.

Eylem Yapacaklar

Öte yandan bankalara ve Tarım Kredi Kooperatifi’ne olan borçları 172 milyar liraya çıkan çiftçilerin 11 Ocak’ta Ankara’da bir araya gelerek Tarım ve Orman Bakanlığı önünden açıklama yapacakları bildirildi.

Dünya/Ali Ekber Yıldırım-Urfahizmet