‘Sıra gecesi’nde doğru sanılan yanlışlar

——————————————————-

Şanlıurfa’da belirli biri binine yakın yaş gurubundaki arkadaşların sıra ile kendi evlerinde yaptıkları toplantılardır. Bu gecelerde sohbet, muhabbet edilir, çalmasını-söylemesini bilen varsa müzik icra edilir. Müzik icra edilmeyen Sıralar da vardır. Sıra gecesinde, Tolaka ve Yüzük Fincan gibi geleneksel oyunlar oynanır. Çiğköfte ve tatlı yenir, çay ve acı kahve ikram edilir.

Bu gecelerin müzik kısmı, televizyonlarda, sinema filmi ve dizlerde yer alması ile 1990 yıllardan sonra sıra gecesi gurupları kurulmaya başladı. Bugün, Şanlıurfa başta olmak üzere pek çok ilde sayısı yüzü bulan Sıra gecesi müzik grubu vardır. Sıra gecesi müzik gurupları konukevlerinde, otellerde, lokantalarda, yurt içi ve yurt dışında sıra gecesi adı altında müzik eğlence geceleri düzenlemektedir. Programa katılan insanlar da yiyip, içip eğlendikleri, halay çektikleri için sıra gecesi programları hoşlarına gitmektedir. Bu nedenle Urfa’ya gelen hemen her misafir bir sıra gecesine katılmak istemektedir. Sıra Gecesi, müzisyenlere, işletmecilere iş kapısı açarken, Urfa’nın tanıtımına ve turizmine katkıda bulunmaktadır.

Ben babamın sıra gecelerine katılmış, gençlik yıllarımda 25 yılın üstünde sıra gezmiş ve sıra başkanlığı yapmış, Sıra geceleri geleneğini dünü ve bugünü araştırmış ve Sıra Gecesi hakkında en kapsamı kitabı yazmış biri olarak, sıra gecesi müzik guruplarına önerilerimi sıralamak istiyorum.

1-Sahnede icra edilen Sıra Gecesi programı, iki bölümden oluşmalıdır.

Birinci bölümde, gurup arkadaşlarından diksiyonu düzgün olan bir arkadaş, hoş geldiniz dedikten sonra geleneksel sıra gecesi ilgili bilgilendirici kısa bir konuşma yapmalıdır. “Birinci bölümde, Sıra Gecelerinde okunan Türkü, hoyrat ve gazel örneklerini sunacağız, ara vereceğiz, ikinci bölümde ise isteklerinize yer verip eğleneceğiz.” Diyerek dinleyenlere bilgi vermelidir. Birinci bölümde makam geleneğine uygun sadece Urfa repertuvarında yer alan türkü, hoyrat ve gazel örnekleri okunmalı, İkinci bölümde ise popüler parçalara yer verilmelidir. Böylece Geleneksel Urfa müziği ile popüler eserlerin okunduğu müzik eğlence gecesi biri birinden ayrılmalıdır.

Giriş konuşması örneği” Sıra gecesi, Şanlıurfa’da biri birine yakın yaş gurubundaki arkadaşların bir araya geldikleri toplantılardır. Her hafta birinin evinde olmak üzere sıra ile yapıldığı için bu gecelere, Sıra Gecesi, Sıra, Sıra Gezme denilmektedir. Sıra Gecesinde, sohbet muhabbet edilir, çalan-söyleyen varsa müzik icra edilir, çiğköfte, tatlı, çay ve acı kahve sunulur. Müzik icra edilen sıra geceleri yanında sadece sohbet edilen sıra geceleri de vardır. Sıra gecesi, örf adetin öğrenildiği halk mektebi, müzik öğrenilen halk konservatuarı, memleket meselelerinin konuşulduğu istişare meclisi, geleneksel oyunların ve Urfa mutfağının yaşatıldığı, yardımlaşma, dayanışma, birlik ve beraberlik gecelerdir. Sıra Gecesi, 2010 yılında Geleneksel Sohbet Toplantıları kapsamında UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Miras listesine alınmıştır. Biz bu geceki programımızı iki bölüm halinde icra edeceğiz, birinci bölümde Geleneksel sıra gecelerinde okunan Urfa türküleri, hoyrat ve gazellere yer vereceğiz. Sanat değeri yüksek türkülerimizi ve yanık hoyratlarımızı beğeneceğinizi umuyoruz. Aradan sonra, programımızın ikici bölümde ise isteklerinize yer verecek ve günün sevilen eserlerini okuyarak, eğleneceğiz”

2-Sıra Gecesi programında yapılmaması gerekenler

-Mümkünse sahnede çiğköfte yoğrulmamalıdır. Mutfakta veya uygun bir yerde yoğrularak misafirlere ikram edilmelidir.

-Mutlaka sahnede yoğurulacak ise, herkesin ayak bastığı, oynadığı yerde değil, yüksekçe bir yerde yoğrulmalıdır.

-Çiğköfteyi yoğuran leğeni ters çevirip, kafasında gezdirip vb şovlar yapmamalıdır.

-Çiğköfte kesinlikle tavana fırlatılmamalıdır

(Geleneksel Sıra Gecesi evlerde yapılır, evin tavanı kirletilemez, Çiğköfte nimettir, nimete hakaret olmaz. Bu nedenlerle Sıra gecelerinde tavana fırlatma, geleneği yoktur. Tavana fırlatma magandalıktır. Kendini bilen, kültürümüzü bilen biri bunu yapmaz.)

-Davulcu misafirlerin önüne gidip, para vermesi için misafirleri zor durumda bırakmamalıdır.

-Davulcu bilhassa müzik icrası sırasında, müziğin ahengini bozacak derecede davulu yüksek sesle çalmamalıdır

(Esas olarak Davul Zurna, açık havada ve meydanlarda çalınır, evlerde yapılan sıra gecelerinde çalınmaz, fakat sıra gecesi sahneye uyarlandığı ve müzik eğlence gecesi şeklinde düzenlendiği için müzik gruplarında davul zurna yer almaktadır)