‘Urfa’da üretim maliyet, Çin’den daha uygun’

Tüm dünyayı etkisi altına alan salgın, tedarik zincirinde kırılmalara yol açtı. Gerek lojistik gerekse tedarik gibi konularda sorun yaşamak istemeyen uluslararası devler, yönünü Türkiye’ye çevirdi. Salgın öncesinde yüzde 80’e yakın kapasite ile hizmet veren hazır giyim ve tekstil sektörlerinde ise söz konusu gelişmelere bağlı olarak acil yatırım ihtiyacı oluştu. Ancak bu dönemde sanayi merkezlerinde yükselen yatırım maliyetlerinin yanı sıra yer ve işçi bulamama sorunu, yatırımcıların yönünü başka bölgelere çevirmesine yol açtı. Bu noktada gerek bölgesel teşvikler, gerekse istihdam açısından avantajlı hale gelen Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri ön plana çıktı.

Müşterilerinin alım garantisi gibi etkenlerin de katkısı ile cesaretlenen Yeşim Grup’tan Eren Holding’e kadar birçok devin, hem kendisinin hem de partnerlerinin Doğu’ya göçü hızlandı. Bu kapsamda 2020’nin başından bu yana hazır giyim tekstil sektörlerinde sadece 6. Bölge’ye yapılan yatırımların tutarı, 2,7 milyar TL’yi aştı. Sektör temsilcileri, gerek bölgesel teşvik avantajları, gerek alıcı garantileri ve gerekse istihdam avantajı nedeniyle önümüzdeki dönemde başta 5. Ve 6. Bölge olmak üzere doğuya sanayi göçünün hızlanacağını aktardı.

“Avantajlar devam edecek” beklentisi

İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Başkanı Mustafa Gültepe, uluslararası arenada fiyat konusunda sürdürülebilir rekabet için özellikle partner olarak uzun süreli çalıştıkları alıcıların da teşviki ile bu tarz yatırımların hızlandığını söyledi. Yatırımların uluslararası partnerlerin alım garantisi ile yapıldığına dikkat çeken Mustafa Gültepe, “5, ve 6. Bölgelere yatırıma fiyat konusunda avantajın devam edeceği beklentisi ile sıcak bakıyorlar. Zaten yatırımcı şirket, gelecekte bu sektörde kalabilmek için o bölgeye gitmesi gerektiğini biliyor ve müşteri de bunu destekliyor. Dünyanın her tarafında mağazası olan müşterilerin böyle bir desteği ve alım garantisi var” açıklamasında bulundu. Malatya, Adıyaman, Şanlıurfa gibi bölgelerin yatırım açısından doygunluğa ulaştığını belirten Gültepe, potansiyeli olan bölgelerin ise Van, Batman, Diyarbakır olduğunu belirtti.

Urfa OSB’de faaliyet gösteren tekstilciler en önemli sıkıntıyı vasıflı işçi bulmada yaşıyor. Kimisi ya ücreti az buluyor, ya çalışma koşullarını beğenmiyor, bir süre sonra ayrılıyor. Tekstil işletmelerinde işçi girişi ve çıkışıyla ilgili sürekli bir sirkülasyon söz konusu…

“Bu trend devam edecek”

58 bini aşkın hazır giyim ve tekstil üreticisini temsil eden Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Müşterek Başkanı Ramazan Kaya, yatırımı cazip kılan nedenleri ise işgücü ve yen konusunda şöyle konuştu:

“Batı’da kapasite ve işçi bulmakla ilgili sorun yaşanıyor. Birinci kapasite ve işçi bulmakla ilgili sorun yaşanıyor Batı’da. Bu sorunları aşmak için işsizliğin yüksek olduğu bölgelere gitmek ve bölgesel teşviklerden de yararlanmak oldukça makul gerekçeler. İkincisi akıllı, modern ve sürdürülebilirliğin sağlandığı fabrikalar bunlar. Bu da bize hem nitelik hem de katma değer katacak. Böylece ihracata da daha fazla katkı ve katma değer sağlamış olacağız. Aslında Batı’daki kapasite Doğu’ya gitmiyor, mevcut olan kapasite ihtiyacını o bölgelerde karşılamak adına Doğu’ya bir sanayi göçü oluşuyor. Bu trend devam edecek” şeklinde konuştu.

Sektörün duayen isimlerinden olan ve İpekyol, Twist ve Machka markaları bünyesinde bulunduran Ayaydın-Miroglio Grubu’nun Yönetim Kurulu Başkanlığı’nı yapan Yalçın Ayaydın, “Türkiye’nin Doğu ve Güneydoğu bölgeleri üretim maliyetleri açısından artık Çin’den çok daha ucuz. Hayat da yine bu bölgelerde Batı’ya göre çok daha ucuz. Özellikle basic ürün üreten markaların hepsinin orada olması lazım. Ben onların yerinde olsam bir dakika durmam, koşa koşa gider fabrikamı kurarım. Bir sürü teşvik var” ifadelerini kullandı.

6. Bölge’ye 1.5 yılda 2,7 milyar TL’lik yatırım

Ticaret Bakanlığı tarafından açıklanan Yatırım Teşvik İstatistikleri’ne göre 2020’nin başından bu yılın temmuz ayına kadar geçen sürede hazır giyim ve tekstil ürünleri alanında 6. Bölgede 484 şirket, 2 milyar 728 milyon TL yatırımı için teşvik belgesi aldı. Söz konusu yatırımlar kapsamında da 70 bin 939 da yeni istihdam sağlanacağı belirtildi. Yatırımların 339 milyon TL’si triko alanında gerçekleşirken, 671 milyon TL’si tekstil dokumacılığı ve 1 milyar 718 milyon TL’si de kürk hariç giyim eşyası imalatından oluştu. Öte yandan söz konusu yatırımların 2 milyar 118 milyon TL’lik kısmı komple yeni yatırımlardan oluştu.

6. Bölge teşvikleri nelerdir?

Sanayi Bakanlığı sitesinde yer alan bilgilere göre 6. Bölge teşvikleri arasında şu destekler yer alıyor:

● Vergi indirimi: OSB ve Endüstri Bölgesi (EB) içinde ise yüzde 50, dışında ise yüzde 55,

● Sigorta primi işveren hisse desteği: OSB ve EB içinde ise 10 yıl, dışında ise 12 yıl,

● Faiz veya kar payı desteği: İç kredide 7 puan, döviz/dövize endeksli kredide ise 2 puan,

●Sigorta primi işçi hissesi desteği: 10 yıl,

● Gelir vergisi stopaj desteği: 10 yıl olarak uygulanıyor.

Kaynak: Dünya