İbrahim Dülger
19 Nisan 2007
Erguvan ağaçlarının morumsu çiçeklerinin açışlarını, baharın tümüyle geldiği olarak algılar severim bu rengi. Son yıllarda şehrimizin çeşitli park ve bahçelerinde sayıları artan erguvan, yapraklarından önce çiçekleri açan, kendine özgü, gösterişli, baklagiller ailesinden kışın yapraklarının döken bir ağaçtır.
Akdeniz Bölgesi ana yurdudur. Ege, Akdeniz, Batı Karadeniz’de yetişen bitki; Hıristiyan dünyasında “Yahuda” ağacı olarak bilinir. ınanışa göre önce beyaz olan çiçeklerinin Hz. ısa’yı ele veren Yahuda’nın suçluluk duygusuyla kendini erguvan ağacına asmasından sonra kanından, renginin mora açık kırmızıya döndüğüne inanılır.
Yüksekliği 2- 10 m arasında olan erguvanın yaprakları koyu yeşil kalp biçimindedir. Bazen biraz geç bazen biraz erken açan, kendilerine özgü renkleri ile bahçelerin ilk göze çarpan çiçekleridir. Kendine has kırmızıya yakın mor tonundan dolayı “erguvan rengi” adını alır. Biraz daha açık tonu leylak ağaçlarının çiçekleri olduğu için bu renge “leylaki” denir.
Diğer renklerin arasında hemen seçildiği için soyluların seçkinlerin aristokratların rengidir, Eski Roma’da Yunan’da olduğu gibi…
Sıcak renk kırmızı ile soğuk renk mavinin karışımından elde edilen bu renk, kırmızılığın göz alıcılığıyla, mavinin insanın ruhunu serinletip sakinleştiren etkisini taşır.
Divan Edebiyatında sevgilinin dudağı erguvan rengine benzetilir, kırmızıya yakın mor.
Bu rengin doğal yollardan elde edilmesini, Doğu Akdeniz kıyılarında bugünkü Lübnan’da yaşayan denizci bir millet olan Fenikeliler bulmuştur. Ürettikleri kumaşlarına bu göz alıcı rengi vermek için deniz salyangozunun muraks bezesinden elde edilen sıvıyla gerçekleştiriyorlardı. 5- 10 gr boya elde etmek için binlerce deniz kabuklusu gerekiyordu. Bu nedenle erguvan renkli kumaşlar çok pahalıydı. Ve ancak zenginler, soylular alabiliyordu. ıstanbul surlarından şehre girilen kapılarından biri Erguvan renkliydi, şehre bu kapıdan ancak imparatorlar girebilirdi. Azametin ve gücün sembolüydü çünkü.
Daha alımlı gösteriyor diye başlık, şapka ve, örtülerde bayanlar tarafından kullanılmıştır bu renk eskiden. Giyilen kıyafetin rengi, rengin kontrastı yüze yansır. Erguvan sarı ve hardalla kontrasttır. Yüz, hardala yakın sarının bir tonu olduğu için yüzü ön plana çıkartıp albeniyi arttırır. Tüm dikkati oraya çeker. Bu nedenle kadınlar tercihidir.
Her 11 Nisanda Endüstri Meslek Lise’si bahçesinde açan erguvan ağaçları kente bir başka soyluluk havası verir. Kendi kurtuluşunu sağladığı için. Eskiden Atatürk Anıtı’nın yanı başında vardı, bir başka güzellik katardı anıta, inanılmaz mücadelesinden dolayı kutluyormuş gibi birkaç hafta dururdu saygıyla büyük kurtarıcının yanında ve yakışırdı bu, seçkinlerin rengi erguvan, Mustafa Kemal,e.
Seçkinlerin önderlerin rengidir erguvan, her on bir nisanda kutlanırken şehrin kurtuluşu özü çocuklarımıza anlatamayıp aktaramadan, “Peygamberler şehri festivali” yapıverdik adını kurtuluş gününün.
Nusret Bey vardır Urfa mutasarrufu (Yönetici) 1915 Urfa Germüş Ermeni isyanlarını bastıran, katliam yaşanmasını engelleyen,
1919,da Urfa’yı işgal eden ıngiliz kumandanını karşılamayıp “memleketimi işgal edenleri karşılamak bana yakışmaz” diyen
Bu nedenle görevinden alınan,
ıstanbul’da itilaf devletlerinin yardakçısı Nemrut Mustafa savaş mahkemesinde yargılanıp iftiralarla suçlu bulunup, önce 15 yıl hüküm giyen sonra sahte düzenlenen karar ile vatanı halkı uğruna suçsuzca Urfa’nın kurtuluşundan 4 ay sonra idam edilen,
Ne çoğu halkımızca bilinir ne de yeni yetişen çocuklarımızca
Nusret Bey’in adının verildiği ilk öğretim okulu. Bütün vefa bu…
Hiç bahsedilmez kurtuluşlarda onlardan erguvan rengi onun gibi yürekli seçkin insanların rengidir.
Oysa kendisi Çanakkale’de yücelen genç General Mustafa Kemalin adını vermiştir şehrin ana caddesine ve meydana yaptırdığı çeşmeye
Kurtuluş savaşının işgale karşı ilk kurşununun atıldığı Dörtyol ilçesinde meydanlar kahramanlarının anıtlarıyla doludur.
Geçen yıl ilk kez kent olarak bir ilki yaşadık beklide zoru, Topçu Meydanı’na kurtuluşun anısına dikiverdik pek de görkemli olmayan bir anıtı lifleri çıkmış polyesterden. Savaş sahneleri ve rölyefleri hatalarla dolu dar bir alanda,ara sıra kendi geçmişini unutanlarca zarar verilen, alçakta kalan kaidenin işçiliği bile kabaca, daha yüksek, metal dökümle yapılabilirdi oysa biraz daha masraf edilerek.
Yanına seçkinlerin rengi önderlerin bir erguvan ağacı yaraşırdı hani O Baharda kurtuluşa ulaşan Urfa’ya …
Ve Urfa’yı, Ermeni katliamından basiretli yöneticiliğiyle kurtaran, dindar, Nusret Bey adına bir anıt. şenliklere harcanan paraların az bir kısmıyla (Ermeniler Dünyanın çeşitli ülkelerinde soykırım savıyla onlarcasını dikmişken)
Yanında önderler yürekliler ve bize bugünlerimizi sağlayan isimli isimsiz kahramanlar için seçkinlerin rengi olan erguvan ağaçları …